Τι είναι η εξουσία και πώς ασκείται; Ποια είναι η σχέση ανάμεσα στην εξουσία και την ταξική πάλη; Μπορούμε να μιλήσουμε για μια θετική, παραγωγική μηχανή της εξουσίας αντί για μια κυρίως αρνητική ή απαγορευτική λειτουργία της; Ποια η σχέση της με την καταστολή και τη σεξουαλικότητα, αλλά και ποια η σχέση ανάμεσα σε εξουσίες, σχέσεις δυνάμεων και αντιστάσεις; Αυτά είναι τα κεντρικά ερωτήματα που επιχειρεί να απαντήσει ο Μισέλ Φουκώ στην αδημοσίευτη μέχρι σήμερα συζήτησή του με μέλη της LCR το καλοκαίρι του 1977, που δημοσιεύτηκε στα ελληνικά με τον τίτλο Για την εξουσία και την ταξική πάλη. Συζήτηση με τέσσερα μέλη της LCR (Εκτός Γραμμής, 2016). Μια συζήτηση που συνιστά συμπυκνωμένη εισαγωγή στη θεωρητική παρέμβαση του Γάλλου φιλοσόφου για την εξουσία και ταυτόχρονα διάλογο με το έργο του Μαρξ, του οποίου την κεντρική έννοια της θεωρητικής καινοτομίας, την ταξική πάλη, ο Φουκώ επιχειρεί να επανεισαγάγει στο ιδιαίτερο δικό του θεωρητικό σύστημα προτείνοντας μια εμπλουτισμένη εκδοχή της.

Από τη μεριά του, ο Πιερ Μασερέ, στη μελέτη του Φουκώ και Μαρξ. Το παραγωγικό υποκείμενο (Εκτός Γραμμής, 2013), ακολουθεί το μονοπάτι που οδηγεί από τον Φουκώ στον Μαρξ και επιχειρεί να διαβάσει ορισμένες από τις κομβικές έννοιες του Μαρξ υπό το φως των αναλύσεων του Φουκώ. Παρουσιάζει έτσι μια πρωτότυπη εισαγωγή στη θεωρία του Μαρξ για τον καπιταλιστικό τρόπο παραγωγής και συγχρόνως αναδεικνύει την επικαιρότητα των επεξεργασιών του Φουκώ για τις έννοιες της εξουσίας, της αντίστασης και της βιοπολιτικής. Προτείνει, σε αυτή τη βάση, την έννοια του «παραγωγικού υποκειμένου» ως κομβικού σημείου συνάντησης των δύο στοχαστών και ως κλειδιού για την κατανόησή τους.

Παίρνοντας αφορμή από τις αναπτύξεις των δύο αυτών βιβλίων των εκδόσεων Εκτός Γραμμής, αναζητούμε σημεία συνάντησης ανάμεσα στον Φουκώ και τον Μαρξ και επιχειρούμε μια θεωρητική σύνθεση εννοιών και προσεγγίσεων, που εκτιμούμε ότι μπορεί να συμβάλει στην επαναστατική ανανέωση της μαρξιστικής θεωρίας αλλά και στην ανάπτυξη του ιδιαίτερου φουκωικού θεωρητικού οπλοστασίου· σημεία θεωρητικής συνάντησης που μπορούν να εμπλουτίσουν μια υλιστική προσέγγιση της εξουσίας, των σχέσεων εξουσίας και του κράτους, να βγάλουν από την αορατότητα κρίσιμα πεδία κοινωνικών πρακτικών αναδεικνύοντάς τα σε πεδία κριτικής, και να βοηθήσουν εντέλει στον επανορισμό της κρίσιμης έννοιας της υποκειμενοποίησης και στη διεύρυνση των δυνατοτήτων μιας πολιτικής συλλογικής υποκειμενοποίησης ως άλλου ονόματος για την «πραγματική κίνηση που καταργεί την υπάρχουσα κατάσταση πραγμάτων».

Σε αυτό το πλαίσιο, και σε συνέχεια των διπλών βιβλιοπαρουσιάσεων με την ίδια θεματική στην Αθήνα και την Πάτρα, εγκαινιάζουμε σήμερα τον φάκελο κειμένων με γενικό τίτλο «Φουκώ ή/και Μαρξ;». Πρόκειται για έναν φάκελο κειμένων «ανοιχτό», ο οποίος φιλοδοξούμε ότι θα φιλοξενήσει το επόμενο διάστημα πολλές και ποικίλες συνεισφορές πάνω στη θεματική αυτή, την οποία αντιλαμβανόμαστε ως θεωρητικά και πολιτικά εξαιρετικά κρίσιμη όσο γόνιμη.

Τα κείμενα που εγκαινιάζουν με τη σειρά τους τον παρόντα φάκελο αποτελούν επεξεργασμένες εκδοχές των παρεμβάσεων των ομιλητών και της ομιλήτριας στην από κοινού παρουσίαση των βιβλίων του Μισέλ Φουκώ και του Πιερ Μασερέ που διοργανώθηκε από τις εκδόσεις Εκτός Γραμμής την Τρίτη 20 Δεκεμβρίου 2016 στην Πολιτική-Πολιτιστική Λέσχη Εκτός Γραμμής στην Αθήνα με τίτλο «Φουκώ ή/και Μαρξ;». Στη συζήτηση συμμετείχαν ο Ιορδάνης Κουμασίδης, διδάσκων στο Ανοιχτό Πανεπιστήμιο, ο Τάσος Μπέτζελος, μεταφραστής, ο Δημοσθένης Παπαδάτος-Αναγνωστόπουλος, επιμελητής εκδόσεων και αρχισυντάκτης του Red Notebook και η Δέσποινα Παρασκευά-Βελουδογιάννη, πολιτική επιστήμονας και επιμελήτρια εκδόσεων.

Φάκελος: Φουκώ ή/και Μαρξ;

Δέσποινα Παρασκευά-Βελουδογιάννη

Ο Μαρξ του Φουκώ πέραν του μαρξισμού

Ιορδάνης Κουμασίδης

Από τον Φουκώ στον Μαρξ: Μεταξύ γνώσης και εξουσίας

Δημοσθένης Παπαδάτος-Αναγνωστόπουλος

Μαρξ ή/και Φουκώ: Η «οριακή» συνάντηση δύο ανατόμων

❦

Οι εκδόσεις Εκτός Γραμμής είναι ένα μη κερδοσκοπικό πολιτικό και θεωρητικό εγχείρημα στον χώρο του βιβλίου. Οι αποφάσεις για την κατεύθυνση και το πρόγραμμα των εκδόσεων λαμβάνονται συλλογικά, από την ομάδα που διατηρεί και την ευθύνη της λειτουργίας τους. Στόχος μας, η έκδοση βιβλίων χρήσιμων στον αγώνα για την κοινωνική απελευθέρωση, για τη σύγχρονη πολιτική, θεωρητική, ιστορική και πολιτιστική αναζήτηση και δράση των καταπιεσμένων τάξεων και της αριστεράς. Προσδοκία μας, οι εκδόσεις Εκτός Γραμμής να βρουν νέες και νέους συνοδοιπόρους αποτελώντας βήμα για τη νέα γενιά, και να συμβάλουν στην προσέγγιση των μεγάλων ερωτημάτων των καιρών μας.

εκδόσεις Εκτός Γραμμής

Στρατηγοπούλου 7, 11 472, Αθήνα

τηλ. / fax: 210 6451975

κιν.: 6944182975

διανομή: 6955814624

e: [email protected]

f: /EktosGrammis

t: @ektos_grammis

www.ektosgrammis.gr/books