Να (ξανα)διαβάσουμε Αλτουσέρ!

Γιατί γύρω από αυτόν και τους συνεργάτες του έλαβε χώρα η σημαντικότερη ίσως απόπειρα ριζικής αναθεμελίωσης του μαρξισμού τις τελευταίες δεκαετίες. Σε τροχιά ρήξης με τον σοβιετικό μαρξισμό και τις παραδοσιακές δομές και πρακτικές των κομμουνιστικών κομμάτων, αλλά με το βλέμμα στραμμένο στους δύο μεγαλύτερους κοινωνικούς πειραματισμούς της εποχής, τον παγκόσμιο Μάη του ’68 και την Πολιτιστική Επανάσταση στην Κίνα. Σε τροχιά ρήξης επομένως με την αναπαραγωγή των αστικών μορφών πολιτικής και σε αναζήτηση μιας νέας πρακτικής της πολιτικής. Καθότι, όπως τόνιζε ο Αλτουσέρ, ένα επαναστατικό κόμμα δεν μπορεί να ορίζεται ούτε ως «κόμμα διακυβέρνησης» ούτε ως «κόμμα αντιπολίτευσης».

Να (ξανα)διαβάσουμε Αλτουσέρ σήμερα

Για να υποβάλουμε σε ριζική κριτική κάθε εγχείρημα που αντιλαμβάνεται τον μαρξισμό ως δόγμα. Για να θέσουμε εκ νέου το αίτημα για μια επαναστατική ανανέωση του μαρξισμού σε σύνδεση με τις νέες μορφές πολιτικής πρακτικής και την πρωτοβουλία των μαζών. Για να προετοιμάσουμε το αύριο σήμερα. 

Να (ξανα)διαβάσουμε Αλτουσέρ σήμερα στην Ελλάδα

Μακριά από επιδερμικές και αποσπασματικές αναγνώσεις, που καταλήγουν σε εύκολους αφορισμούς, αλλά και από μηχανιστικές προσεγγίσεις που γίνονται συνθηματολογία χωρίς περιεχόμενο. Να (ξανα)διαβάσουμε τον Αλτουσέρ σήμερα, στην αναμέτρησή μας με το ερώτημα της σύγχρονης επαναστατικής στρατηγικής. Και βέβαια, να (ξανα)διαβάσουμε Αλτουσέρ μέσα από σύγχρονες και νέες μεταφράσεις, που θα επιχειρήσουν να αναδείξουν τον πλούτο, τη συνέχεια, αλλά και τις ασυνέχειες της γραφής του, αποδίδοντας στα ελληνικά το ιδιαίτερο ύφος του Γάλλου φιλοσόφου σε όλη την πολλαπλότητά του. Με αυτή την πρόκληση αποφάσισαν να αναμετρηθούν οι εκδόσεις Εκτός Γραμμής· με την πεποίθηση ότι οι «κριτικές αναγνώσεις και οι ανατρεπτικές πρακτικές» έχουν πολλά να κερδίσουν από την ανάγνωση του Αλτουσέρ.

ΘΕΩΡΙΑ | LOUIS ALTHUSSER

Εκδοτικό πρόγραμμα

Απρίλιος 2016

Για τον Μαρξ (1960-65)

Πραγματικό φιλοσοφικό μανιφέστο με άξονα όχι μόνο τη διαμάχη για τον νεαρό Μαρξ και την «επιστημολογική τομή» αλλά και τη σχέση του μαρξισμού με τη συγκυρία.

Να διαβάσουμε το Κεφάλαιο (1965)

Συλλογικό έργο, η σημαντικότερη ίσως απόπειρα αναθεμελίωσης του μαρξισμού στην κατεύθυνση επαναστατικής ανανέωσης της μαρξιστικής θεωρίας.

Για την Πολιτιστική Επανάσταση (1966)

Στο κείμενο αυτό, που δημοσιεύτηκε ανυπόγραφο με το ξέσπασμα της Πολιτιστικής Επανάστασης στην Κίνα, ο Αλτουσέρ αναδεικνύει την τεράστια σημασία της τελευταίας ως πολιτικού και θεωρητικού συμβάντος για το διεθνές κομμουνιστικό κίνημα και επισημαίνει τη σημασία που έχει η επαναστατικοποίηση των παραγωγικών σχέσεων κατά τη μετάβαση στον κομμουνισμό.

Φιλοσοφία και αυθόρμητη φιλοσοφία των επιστημόνων (1967)

Σειρά μαθημάτων που παρέδωσε ο Γάλλος φιλόσοφος για τη σχέση φιλοσοφίας και επιστήμης, στην οποία θα περιλαμβάνεται και η πέμπτη διάλεξη (ανέκδοτη όσο ζούσε ο Αλτουσέρ).

Ο Λένιν και η φιλοσοφία (1968)

Ο Αλτουσέρ εξετάζει τη φιλοσοφική πρακτική του Λένιν και τη ριζική ιδιοτυπία της υλιστικής φιλοσοφίας, αναζητώντας τη σχέση της φιλοσοφίας με την πολιτική και τις επιστήμες. Περιλαμβάνεται Η φιλοσοφία ως όπλο της επανάστασης (1968).

Για την αναπαραγωγή (1969)

Στο χειρόγραφο από το οποίο άντλησε το άρθρο για την «Ιδεολογία και τους ΙΜΚ», ο Αλτουσέρ αναμετριέται με την αναπαραγωγή των κοινωνικών σχέσεων βάσει του τριπτύχου κράτος - δίκαιο - ιδεολογία, διερευνώντας τους όρους ρήξης με την αστική πολιτική.

Απάντηση στον Τζων Λιούις (1972)

Απάντηση στην κριτική του Βρετανού κομμουνιστή Τζων Λιούις. Κείμενο ξεχωριστού ύφους, που ενδεχομένως μένει ακόμη να διαβαστεί και να κατανοηθεί, αναμετριέται με τη συγκυρία του διεθνούς κομμουνιστικού κινήματος και επιχειρεί να αποσαφηνίσει τα πολιτικά και φιλοσοφικά χαρακτηριστικά της σταλινικής παρέκκλισης.

Στοιχεία αυτοκριτικής (1972)

Ο Γάλλος φιλόσοφος συνοψίζει τις αυτοκριτικές διορθώσεις του και τις θέσεις του για τη φιλοσοφία, τον υλισμό, τη διαλεκτική και τον μαρξισμό. Συγχρόνως αναπτύσσει τις διαφορές του από τον δομισμό. Περιλαμβάνεται Η υποστήριξη της Αμιένης (1975).

Όντας μαρξιστής στη φιλοσοφία (1976)

Σε αυτό το σημαντικό βιβλίο, που εκδόθηκε μόλις το 2015, ο Λουί Αλτουσέρ εξετάζει τους δεσμούς που ενώνουν την κλασική φιλοσοφία με το κράτος αφενός και την κυρίαρχη ιδεολογία αφετέρου, και επιχειρεί να αποσαφηνίσει τα χαρακτηριστικά που έχει η μαρξιστική παρέμβαση στη φιλοσοφία ως συμβολή στην ελεύθερη ανάπτυξη και άσκηση των πρακτικών.

Μύηση στη φιλοσοφία για τους μη φιλοσόφους (1976-78)

Από τα κορυφαία κείμενα του Αλτουσέρ, που εκδόθηκε πρώτη φορά το 2014, αποσαφηνίζει την οπτική του για τις σχέσεις φιλοσοφίας, ιδεολογίας και πολιτικής, βασισμένο στην έννοια των πρακτικών και της πολλαπλότητάς τους.

Για την κρίση του μαρξισμού (1976-78)

Μέσα από πλήθος δημόσιες παρεμβάσεις κατά τη διετία 1976-78, οι οποίες συγκεντρώνονται σε αυτή την πρωτότυπη συλλογή, ο Αλτουσέρ διακηρύσσει το ξέσπασμα της «κρίσης του μαρξισμού», αναλύει την ιστορικότητά της και επανορίζει τον μαρξισμό ως «πεπερασμένη θεωρία» σε αντιδιαστολή με κάθε φιλοσοφία της ιστορίας.

Ο Μαρξ στα όριά του (1978)

Στο πλαίσιο της αντιπαράθεσης με την προβληματική του ευρωκομμουνισμού, ο Αλτουσέρ θέτει εκ νέου το ερώτημα του κράτους και προτείνει μια απάντηση βασισμένος κυρίως σε ορισμένες υποδείξεις του Λένιν.

Γραπτά για την ψυχανάλυση (1963-1980)

Μέσα από τη συλλογή κειμένων και επιστολών που εκδόθηκε το 1993, μετά τον θάνατο του Αλτουσέρ, φωτίζεται η ιδιαίτερη σχέση του Γάλλου φιλοσόφου με την ψυχανάλυση και κυρίως με τον Λακάν. Η αναμέτρηση του Αλτουσέρ με την ψυχανάλυση, πέραν του πρωτότυπου χαρακτήρα που αφ’ εαυτής έχει, συνοδεύει και εμπλουτίζει την αναμέτρησή του με τα ερωτήματα της ιδεολογίας και της φύσης του ιστορικού υλισμού ως συγκρουσιακής και σχισματικής επιστήμης.

Το υπόγειο ρεύμα του υλισμού της συνάντησης (1982-86)

Ο Αλτουσέρ επιστρέφει στο έργο μεγάλων φιλοσόφων για να ανασυνθέσει από αυτό το «υπόγειο ρεύμα» μιας «πραγματικής υλιστικής παράδοσης» στην ιστορία της φιλοσοφίας: μια φιλοσοφία της «συνάντησης» και του «αστάθμητου», μια υλιστική φιλοσοφική πρακτική σε οριστική ρήξη με κάθε τελεολογία και ιδεαλισμό. Περιλαμβάνονται τα κείμενα Μακιαβέλλι και Σπινόζα.

εκδόσεις Εκτός Γραμμής
Στρατηγοπούλου 7, 11 472, Αθήνα
τηλ. / fax: 210 6451975
κιν.: 6944182975
διανομή: 6955814624
e: [email protected]
f: /EktosGrammis
t: @ektos_grammis
www.ektosgrammis.gr