Η πολιτική-πολιτιστική Λέσχη Εκτός Γραμμής παρουσιάζει κινηματογραφικό αφιέρωμα τεσσάρων ταινιών με θέμα:

Φεμινιστικό σινεμά

Παρουσίαση: Δέσποινα Παρασκευά-Βελουδογιάννη – Στάλη Συμεών

Έναρξη: Παρασκευή 2 Δεκεμβρίου*

Ελλάδα, Γαλλία, Ιράν, Αφγανιστάν. Από τις αρχές του 20ού αιώνα έως τις αρχές του 21ου, η κάμερα καταγράφει και αναπαριστά τον αγώνα των γυναικών για επιβίωση σε έναν κόσμο που τις καταπιέζει διπλά: ως γυναίκες και ως προλετάριες.

Ξεπερνώντας τις αφηγήσεις που θέλουν τις γυναίκες μονίμως θύματα μιας ανυπέρβλητης κατάστασης, αδύναμες να αντισταθούν και να κερδίσουν, το αφιέρωμα παρακολουθεί ιστορίες γυναικών που αφηγούνται τη ζωή τους από τη δική τους σκοπιά· που αφηγούνται την εμπορευματοποίηση και την αντικειμενοποίηση του σώματός τους μέσα από τις προσωπικές τους εμπειρίες, πέρα από την κυρίαρχη –στο σινεμά και όχι μόνο– αντρική ματιά· που αφηγούνται τον αγώνα τους να βιοποριστούν, να εκπαιδευτούν και να διασκεδάσουν μακριά από προσεγγίσεις αρρενωπού ηρωισμού και εξιδανίκευσης· που διεκδικούν την ορατότητά τους στον κινηματογραφικό μύθο και στη ζωή.

Και η διεκδίκηση αυτή δεν περιορίζεται στο περιεχόμενο της ιστορίας. Κατακτά την ίδια τη μορφή, κατακτά το πλατό, τα μέσα αφήγησης, το μοντάζ, παίρνοντας σάρκα και οστά μέσα από τις τέσσερις σκηνοθέτριες, που δεν μιλούν μονάχα μέσα από το σινεμά αλλά κάνουν σινεμά, επιτελώντας με βλέμμα πρωτοποριακό έναν ρόλο που ακόμη λογίζεται ως κατεξοχήν αντρικός.

Η τιμή της αγάπης

Τώνια Μαρκετάκη, 1984

Παρασκευή 2 Δεκεμβρίου, 8:30 μ.μ.

Στην Κέρκυρα των αρχών του 20ού αιώνα η Ειρήνη, κόρη φτωχής οικογένειας με πατέρα αλκοολικό και μητέρα εργάτρια, ερωτεύεται έναν ξεπεσμένο άρχοντα. Εκείνος της υπόσχεται να την παντρευτεί, αλλά δεν τηρεί την υπόσχεσή του γιατί παζαρεύει με τη μητέρα της την προίκα θέλοντας να εκμεταλευτεί και τις λιγοστές οικονομίες της οικογένειας. Όχι, δεν πρόκειται για ένα από τα γνωστά φτηνά ερωτικά δράματα· κάθε άλλο. Η Τώνια Μαρκετάκη διασκευάζοντας το μυθιστόρημα του Κωνσταντίνου Θεοτόκη δημιουργεί ένα από τα καλύτερα δείγματα ελληνικού κινηματογράφου. Η γυναικεία ματιά μπρος και πίσω από την κάμερα, που σπανίζει στον ελληνικό κινηματογράφο, λειτουργεί σαν προβολέας φωτίζοντας όψεις της ελληνικής κοινωνίας που συχνά αποσιωπούνται, ξεχνιούνται, διαμεσολαβούνται από το αντρικό βλέμμα. Αντιθέσεις έμφυλες, πολιτικές, ταξικές ξεδιπλώνονται στη μεγάλη οθόνη, ανοίγοντας μια ανγκαία και μεγάλη συζήτηση με πολλά πηγαινέλα στον χώρο και τον χρόνο.

Παρουσίαση: Στάλη Συμεών

Jeanne Dielman, 23 Commerce Quay, 1080 Brussels

Chantal Akerman, 1975

Παρασκευή 16 Δεκεμβρίου, 8:00 μ.μ.

Βρυξέλλες, συμβατικό διαμέρισμα, σέβεντιζ αισθητική. Μια γυναίκα που μένει μαζί με τον έφηβο γιο της επιτελεί ευλαβικά τον ρόλο της μητέρας και του σεξουαλικού αντικειμένου μέσα από την οικιακή και τη βιοποριστική εργασία της. Και η κάμερα ακολουθεί το ίδιο ευλαβικά και στατικά την καθημερινότητά της, καταγράφοντας σχεδόν σε πραγματικό χρόνο τη ρουτίνα μιας κανονικότητας, που μοιάζει να επαναπροσεγγίζει την έννοια της αλλοτρίωσης μέσα από την έννοια της κοινωνικής κατασκευής. Ντοκιμαντερίστικος ρεαλισμός και στατικά, επίμονα πλάνα μετατρέπουν το αυτονόητο της γυναικείας καθημερινότητας σε εκκωφαντική κραυγή αγωνίας: μαγείρεμα, καθάρισμα, συγύρισμα, σεξ, και πάλι από την αρχή. Κι αν ο χρόνος της ταινίας, πραγματικός και μυθοπλαστικός, μοιάζει αιωνίως ανακυκλούμενος, σαν μια ζωή δίχως αξία, το τέλος της μετατρέπεται σε άγρια επερώτηση της κανονικότητας. Μια ταινία σταθμός, που όρισε την έννοια του φεμινιστικού σινεμά και αποτέλεσε αντικείμενο μελέτης στο πεδίο της θεωρίας κινηματογράφου και των σπουδών φύλου. Η Σαντάλ Άκερμαν, μόλις 25 χρονών τότε, δεν δημιουργεί μονάχα ένα φεμινιστικό μανιφέστο αλλά επανεφευρίσκει τους όρους της ίδιας της κινηματογραφικής αναπαράστασης, τοποθετούμενη δικαίως στην πρωτοπορία της.

Παρουσίαση: Δέσποινα Παρασκευά-Βελουδογιάννη

Γυναίκες χωρίς άντρες *

Σιρίν Νεσάτ, 2009

Ιράν, καλοκαίρι 1953, ταραγμές μέρες. Τέσσερις γυναίκες προσπαθούν να ξεφύγουν· από τους πραξικοπηματίες, τον αυταρχικό σύζυγο, τον συντηρητικό αδερφό, την πορνεία. Τέσσερις γυναίκες προσπαθούν να χαράξουν τον δικό τους δρόμο προς την απελευθέρωση. Τέσσερις δρόμοι που συναντιούνται σε έναν μαγευτικό περσικό κήπο, έξω από τον χωροχρόνο της ζωής τους. Η πραγματικότητα όμως εισβάλλει ορμητικά, και τα περιθώρια στενεύουν για τις ηρωίδες όταν η CIA οργανώνει το στρατιωτικό πραξικόπημα που ανατρέπει τον πρωθυπουργό και ξαναφέρνει στην εξουσία τον σάχη. Μια από τις πιο κομβικές στιγμές για την ιστορία του Ιράν, μέσα από την υπερεαλιστική και ταυτόχρονα μοναδικά ρεαλιστική ματιά της Σιρίν Νεσάτ. Ένα πολιτικό κείμενο και ταυτόχρονα ένα ποίημα, η ταινία είναι η φωνή ενός λαού που αγωνίζεται, ακόμα περισσότερο η κραυγή των γυναικών του μουσουλμανικού κόσμου. Η σκηνοθέτρια, με την πρώτη κινηματογραφική της απόπειρα, καταφέρνει να μας θυμίσει ότι ο αγώνας για τη ζωή και την ελευθερία βρίσκει πάντοτε τρόπο, απροσδόκητα, ακριβώς τη στιγμή που μοιάζει να έχει χαθεί κάθε ελπίδα· και ακόμα κι όταν χάνει, είναι και πάλι θριαμβευτής.

Παρουσίαση: Στάλη Συμεών

Ο Βούδας λιποθύμησε από ντροπή *

Χάνα Μαχμαλμπάφ, 2007

Η μικρή Μπαχτάι έχει ένα όνειρο: να πάει σχολείο. Στη διπλανή σπηλιά, ο συνομήλικος γείτονάς της μαθαίνει να διαβάζει· η Μπαχτάι βγαίνει από το σπίτι της και κοιτά το τετράδιο με τις ζωγραφιές και τα παράξενα σχήματα. Θέλει να μάθει κι αυτή να διαβάζει αστείες ιστορίες. Γι’ αυτό προσπαθεί να αγοράσει ένα τετράδιο: θα παρακαλέσει, θα ψάξει, θα ανταλλάξει το φαγητό της για λίγα χρήματα. Και όταν το καταφέρει, για να πάει από το σπίτι της στο σχολείο, θα αναγκαστεί να διαβεί τους βομβαρδισμένους λόφους της Μπαμιγιάν στο Αφγανιστάν. Εκεί θα πιαστεί όμηρος, μαζί με άλλες κοπέλες, από μια παρέα συνομηλίκων της που «παίζουν πόλεμο». Όταν μπορέσει να φτάσει επιτέλους στην υπαίθρια τάξη που αναζητά, είτε θα συναντήσει την αδιαφορία είτε την απομόνωση. Αλλά θα συνεχίσει να διεκδικεί το όνειρό της. Μια αλληγορική ιστορία για τη ζωή στις εμπόλεμες ζώνες τις Ασίας και για την αναπαραγωγή των ταξικών και έμφυλων ανισοτήτων, δοσμένη με τρυφερότητα μα και νηφαλιότητα από την Ιρανή σκηνοθέτρια Χάνα Μαχμαλμπάφ.

Παρουσίαση: Δέσποινα Παρασκευά-Βελουδογιάννη

* Οι ημερομηνίες προβολής της 3ης και 4ης ταινίας θα ανακοινωθούν ηλεκτρονικά.

Δείτε εδώ την εκδήλωση στο facebook

Σας περιμένουμε!

Πολιτική-Πολιτιστική Λέσχη Εκτός Γραμμής

Στρατηγοπούλου 7 & Μαυρικίου, Αθήνα

e: [email protected]

f: /EktosGrammis

t: @ektos_grammis

 www.ektosgrammis.gr/club