Ολοκληρώθηκαν στις 3 Απριλίου οι διήμερες συναντήσεις θεωρίας με θέμα «(Ξανα)διαβάζοντας τον Αλτουσέρ σήμερα: Πολιτική, φιλοσοφία, μαρξισμός», που οργάνωσαν οι εκδόσεις Εκτός Γραμμής με αφορμή την έκδοση του Για τον Μαρξ, του πρώτου από μια μεγάλη σειρά βιβλίων του Λουί Αλτουσέρ που πρόκειται να κυκλοφορήσει στη σειρά «Θεωρία», και τη συμπλήρωση πενήντα χρόνων από την ορμητική εμφάνιση του Γάλλου κομμουνιστή φιλοσόφου στο προσκήνιο του μαρξισμού και της φιλοσοφίας. Κατά τη διάρκεια του διημέρου, που ξεκίνησε το πρωί του Σαββάτου και διήρκεσε έως και την Κυριακή το βράδυ, πραγματοποιήθηκαν οχτώ συναντήσεις θεωρίας, στις οποίες συμμετείχαν συνολικά 27 ομιλητές και ομιλήτριες.

Θα θέλαμε να ευχαριστήσουμε θερμά τους εισηγητές και τις εισηγήτριες για τις εξαιρετικά βαθιές αναλύσεις που παρουσίασαν, συμβάλλοντας τα μέγιστα στην επιτυχία του διημέρου. Κεντρικός στόχος των εκδόσεων Εκτός Γραμμής ήταν ακριβώς να επιχειρηθεί μια εκ νέου ανάγνωση του έργου του Αλτουσέρ όχι με σκοπό κάποια θεωρητική δικαίωση αλλά με την οπτική της αναμέτρησης με τη ριζοσπαστική ανανέωση της μαρξιστικής θεωρίας και υπό το διαρκές πρίσμα της συγχώνευσης θεωρίας και πολιτικής. Σε αυτό το πλαίσιο, επιδιώξαμε τη διαμόρφωση ενός χώρου θεωρητικής συζήτησης και αντιπαράθεσης που δεν θα περιοριζόταν μεταξύ όσων υιοθετούν, με τον έναν ή τον άλλον τρόπο, την οπτική του Αλτουσέρ αλλά θα συμπεριλάμβανε τις διαφορετικές προσλήψεις ή αποτιμήσεις της αλτουσεριανής συμβολής καθώς και τις ριζικές κριτικές προς αυτή. Επιπλέον, θέλουμε να ευχαριστήσουμε τους εισηγητές και τις εισηγήτριες γιατί με τις πολυπρισματικές παρεμβάσεις τους ανέδειξαν ένα διήμερο θεωρίας που διοργανώθηκε έξω από το τυπικό ακαδημαϊκό πλαίσιο σε σημαντικό θεωρητικό και, τολμούμε να πούμε, επιστημονικό γεγονός.

Οι εκδόσεις Εκτός Γραμμής και η οργανωτική επιτροπή του διημέρου οφείλουμε επίσης ιδιαίτερες ευχαριστίες στα περισσότερα από τα τετρακόσια άτομα που μας έκαναν την τιμή να συμμετέχουν στις συναντήσεις θεωρίας, δείχνοντας εμπιστοσύνη σε όσα είχε να κομίσει μια θεωρητική πρωτοβουλία που το κίνητρό της δεν ήταν σχολαστικά ακαδημαϊκό αλλά η φιλοδοξία το έργο του Αλτουσέρ να αποτελέσει μία από τις αφετηρίες ανανέωσης της μαρξιστικής θεωρίας και να επιστρέψει στην πολιτική σφαίρα σαν όπλο στα χέρια των υποτελών τάξεων και της αριστεράς· σαν όπλο απάντησης στις προκλήσεις της συγκυρίας και την αναζήτηση μιας σύγχρονης επαναστατικής στρατηγικής.

Τέλος, ευχαριστούμε ιδιαίτερα τις συντρόφισσες και τους συντρόφους, νέες και νέους κυρίως, που εργάστηκαν σκληρά για τη διεξαγωγή του διημέρου και ανέλαβαν τη διοργάνωσή του, για την οποία όσοι και όσες βρέθηκαν στη Νομική μόνο καλά λόγια είχαν να πουν. Θεωρούμε δε καθήκον μας να επισημάνουμε τούτη την προσφορά επειδή ακριβώς αυτή επιτρέπει στο Εκτός Γραμμής να μην είναι απλώς μια εκδοτική πρωτοβουλία αλλά ένα ευρύτερο θεωρητικοπολιτικό εγχείρημα. Έτσι, σε καιρούς δύσκολους για την εκδοτική παραγωγή, και δη το ριζοσπαστικό βιβλίο, το εγχείρημα Εκτός Γραμμής καταφέρνει να στέκεται όρθιο χωρίς άλλους πόρους πέρα από τις πωλήσεις και το υστέρημα των καθόλου «προνομιούχων» «πελατών», να μην προτάσσει το τυπικό εμπορικό κέρδος ως το καθοριστικό κριτήριο της εκδοτικής του παραγωγής αλλά να έχει την «πολυτέλεια» να επιμένει σε θεωρητικές συνεισφορές και εκδόσεις που συμβάλλουν στη μαρξιστική και ευρύτερη ριζοσπαστική θεωρία.

*

Ένα εκτενές φωτογραφικό αφιέρωμα στο διήμερο από τη σελίδα του Εκτός Γραμμής στο facebook μπορείτε να βρείτε εδώ. Τις επόμενες ημέρες πρόκειται σταδιακά να κυκλοφορήσουν στο διαδίκτυο τα βίντεο με τις ομιλίες κάθε συνάντησης, ώστε οι παρεμβάσεις να φτάσουν σε όσους και όσες δεν είχαν τη δυνατότητα να παραστούν στις συναντήσεις.

Ελπίζουμε δε ότι σε μερικούς μήνες θα είμαστε σε θέση να προχωρήσουμε στην έκδοση του βιβλίου που θα περιλαμβάνει το σύνολο των παρεμβάσεων του διημέρου, συνιστώντας το ντοκουμέντο αυτής της πρώτης απόπειρας συναντήσεων θεωρίας.

Θέλουμε επίσης να ανακοινώσουμε την πρόθεσή μας ο θεσμός των «συναντήσεων θεωρίας» να καθιερωθεί. Την ιδιαίτερη μορφή και τη συχνότητά τους από εδώ και στο εξής θα την εξετάσουμε σε συνάρτηση και με όσα μάθαμε από την πρώτη απόπειρα για τη διαμόρφωση ενός τέτοιου θεωρητικού θεσμού. Μια απόπειρα που εκτιμούμε ότι στέφθηκε με επιτυχία ακριβώς γιατί αποτύπωσε την ανάγκη να υπάρχουν χώροι και θεσμοί συζήτησης γύρω από τη μαρξιστική θεωρία, μα κυρίως γιατί έδειξε ότι τέτοιοι χώροι είναι εφικτοί, ότι το ενδιαφέρον είναι πράγματι υπαρκτό και ότι μια τέτοια εκδοτική και θεωρητική πρωτοβουλία έχει να συμβάλει στις ανάγκες των καιρών, δεν αποτελεί απλώς ένα δικό μας «κυνήγι ανεμόμυλων».

Φυσικά, από το διήμερο δεν έλειψαν τα προβλήματα. Δεν αναφερόμαστε μονάχα σε κάποιες καθυστερήσεις, ειδικά τη δεύτερη μέρα, ούτε στη μεγαλύτερη από την προγραμματισμένη διάρκεια κάποιων εισηγήσεων ή στον μικρό χρόνο που αναγκαστικά δόθηκε στις παρεμβάσεις του κοινού. Αναφερόμαστε πρωτίστως στο γεγονός ότι η συντριπτική πλειονότητα όσων εισηγήθηκαν ήταν άνδρες, στο ότι σε ένα μεγάλο πλήθος ανθρώπων που κλήθηκαν ως εισηγητές συμπεριλήφθηκαν μόνο τρεις γυναίκες. Βεβαίως σε αυτό οδήγησαν και λόγοι που δεν εμπίμπτουν στη δική μας δικαιοδοσία, ωστόσο, σε κάθε περίπτωση, είναι σαφές ότι η ευθύνη βαραίνει αποκλειστικά εμάς. Με δεδομένο ότι η ορατότητα και η παρέμβαση των γυναικών στον χώρο της θεωρίας αποτελεί προϋπόθεση και διακύβευμα για την επαναστατική ανανένωση του μαρξισμού, η ισότιμη παρουσία των γυναικών στα τραπέζια των επόμενων συναντήσεων θεωρίας θα είναι ένας από τους βασικότερους στόχους μας.

Ελπίζουμε ότι σύντομα θα μπορέσουμε να επανέλθουμε παρουσιάζοντας τη νέα μας ιδέα για ένα επόμενο θεωρητικοπολιτικό ραντεβού, στο οποίο θέλουμε να πιστεύουμε ότι θα ξανασυναντηθούμε όσες και όσοι βρεθήκαμε στη Νομική για να «(ξανα)διαβάσουμε τον Αλτουσέρ σήμερα», αλλά και ακόμα περισσότεροι και περισσότερες.

εκδόσεις Εκτός Γραμμής

Απρίλιος 2016