LΟUIS ALTHUSSER

Για τον Μαρξ

μτφρ.: Τ. Μπέτζελος

πρόλογος: Εtienne Balibar επίμετρο: Π. Σωτήρης

εκδ. Εκτός Γραμμής

Σχεδόν 35 χρόνια μετά τη δεύτερη διάσπαση στην ΕΚΟΝ Ρήγας Φεραίος (Β΄ Πανελλαδική), εκδίδεται ολοκληρωμένα και με εξαιρετική εκδοτική επιμέλεια ένα από τα σημαντικότερα έργα του Λ. Αλτουσέρ, που περιλαμβάνει 7 δοκίμια γύρω από τον «νεαρό Μαρξ», τα ιστορικά «Παρισινά χειρόγραφα», εκεί όπου ο Μαρξ συναντά την πολιτική οικονομία, και, ανάμεσά τους, ένα εξαιρετικά ενδιαφέρον κείμενο για το Piccolo Teatro, σχετικά με το υλιστικό θέατρο του Μπρεχτ και του Μπερτολάτσι.

Ο τόμος συμπληρώνεται με δύο κείμενα του Ετιέν Μπαλιμπάρ, αλλά και με ένα εξίσου ενδιαφέρον επίμετρο του Π. Σωτήρη («Η μοναξιά ενός κομμουνιστή φιλόσοφου»). Η έκδοση προσεγγίστηκε διεξοδικά στο διήμερο « (Ξανα)Διαβάζοντας τον Αλτουσέρ», που διοργανώθηκε πρόσφατα και στο οποίο συμμετείχαν μ.ά. ο Γιάννης Μηλιός (ένα συνεπές στην ιδεολογία του στέλεχος, που δεν υπέκυψε στις Σειρήνες της «αριστερής διακυβέρνησης», ο Στάθης Κουβελάκης, που αναφέρθηκε στο «φιλοσοφικό στυλ των γαλλικών ’60s», ο Σπύρος Σακελλαρόπουλος, με θέμα τη «συνομιλία Αλτουσέρ - Πουλαντζά γύρω από τη θεωρία του κράτους», και ο Τάσος Κυπριανίδης, για τον «υλισμό του αστάθμητου», που παρουσίασε τις τομές και τις συνέχειες στο αλτουσεριανό έργο, σε ένα μεταθεωρητικό πλαίσιο που συνομιλεί στο βάθος με το λογοτεχνικό έργο του Iσπανού συγγραφέα Javier Cercas («Οι στρατιώτες της Σαλαμίνας»), με έμφαση στον «υλισμό του αστάθμητου».

Τα κείμενα του Αλτουσέρ για τον (νεαρό) Μαρξ, μαζί με τις «Θέσεις», το «Διαβάζοντας το Κεφάλαιο» και την «Υποστήριξη της Αμιένης», αλλά και το αυτοβιογραφικό «Το μέλλον διαρκεί πολύ. Τα γεγονότα», αποτελούν μέρος μόνο από ένα πολυσχιδές θεωρητικό έργο, το οποίο συνομιλεί με τον παραδοσιακό και σύγχρονο μαρξισμό της εποχής, την ψυχανάλυση και τον γαλλικό στρουκτουραλισμό στο πλαίσιο μιας εναλλακτικής πρότασης εξουσίας (της Αριστεράς) απέναντι στο σοβιετικό μοντέλο. Ο Γάλλος φιλόσοφος επιχειρεί να «απομαγεύσει» το «μυστικιστικό περίβλημα» της διαλεκτικής από την εποχή του Χέγκελ και του Φόιερμπαχ, συνδέοντάς το παράλληλα με τα πρακτικά-πολιτικά προβλήματα που ανακύπτουν από τη θεωρία, όπως διαφαίνεται στο δοκίμιο «Αντίφαση και επικαθορισμός».

Ο μη μυημένος αναγνώστης μπορεί να εντοπίσει σημαντικές αρετές του αλτουσεριανού πνεύματος στις «Σημειώσεις για ένα υλιστικό θέατρο», στο οποίο εμφιλοχωρεί το «παράδοξο “η απουσία σχέσεων συνιστά ακριβώς την αληθινή σχέση”» και η «καθυστέρηση της διαλεκτικής», αλλά και τη διεισδυτικότητα ενός διανοούμενου στο θεατρικό έργο και στη συνείδηση του θεατή, ειδικά με την μπρεχτική «αποστασιοποίηση», αλλά και να προστρέξει στο σημείωμα του Ετιέν Μπαλιμπάρ για να γνωρίσει την εργοβιογραφία του στοχαστή. Τέλος, το υποδειγματικό επίμετρο του Παναγιώτη Σωτήρη, που αναδεικνύει την «αλτουσεριανή θεωρητική και πολιτική στιγμή», προσφέρει μια ενδελεχή ανασκόπηση και εντάσσει το έργο στην εποχή και τη θεωρητική συγκυρία. Με τη συγκεκριμένη έκδοση, για πρώτη φορά στα ελληνικά, η ελληνική βιβλιογραφία για τον Λουί Αλτουσέρ εμπλουτίζεται σημαντικά, την ίδια στιγμή που η «κυβερνώσα Αριστερά» έχει προ πολλού απεμπολήσει μέσα και σκοπούς, επιτείνοντας τη μοναχικότητα ανάλογων εγχειρημάτων.

Δημοσιεύτηκε στους Σελιδοδείκτες της Καθημερινής, το Σάββατο 17.09.2016

Πηγή: Καθημερινή