«Αν δεν μιλήσουμε, είμαστε όλοι δολοφόνοι», έγραφε ο Σαρτρ σε άρθρο του το 1958 ενάντια στην αποικιοκρατία στην Αλγερία. Έναν χρόνο πριν, στις 11 Φεβρουαρίου του 1957, ο Φερνάν Ιβτόν έγινε ο πρώτος Ευρωπαίος που εκτελέστηκε στην Αλγερία από το γαλλικό κράτος, σε μια περίοδο που υπουργός Δικαιοσύνης ήταν ο Μιττερράν. 

Ο Ζοζέφ Αντράς στο λογοτεχνικό του ντεμπούτο, Για τα πληγωμένα μας αδέλφια (εκδόσεις του Εικοστού Πρώτου, 2016, μτφρ. Γ. Καράμπελας), επιλέγει να δώσει φωνή σε μια πραγματική ιστορία. Σκαλίζει ενοχλητικά την εκτέλεση αυτή που αμαύρωσε τη Γαλλία της ισότητας, της αδελφοσύνης και της ελευθερίας, την εκτέλεση του τριαντάχρονου αριστερού εργάτη, του Φερνάν Ιβτόν. Για το ντεμπούτο του αυτό, τιμάται με το βραβείο Γκονγκούρ, το οποίο αρνείται να παραλάβει λέγοντας: «Ευχαριστώ ειλικρινά όσους βρήκαν κάποιο ενδιαφέρον σε αυτό το βιβλίο. Το βραβείο, ωστόσο, δεν μπορώ να το δεχτώ. Ο ανταγωνισμός και η αντιπαλότητα φαντάζουν στα μάτια μου έννοιες ξένες προς τη γραφή και τη δημιουργία. Ας μη θεωρηθούν αλαζονικές ή αυθάδεις οι φράσεις αυτές, θέλουν να δηλώσουν απλώς τη βαθιά μου επιθυμία να μείνω στο κείμενο, στις λέξεις, στα ιδεώδη. Στην καταπνιγμένη φωνή ενός εργάτη και αγωνιστή της κοινωνικής και πολιτικής ισότητας».

Βρισκόμαστε στο Αλγέρι το 1956. Ο Φερνάν Ιβτόν, τορναδόρος σε εργοστάσιο που πρόσκειται στο FLN (Εθνικό Απελευθερωτικό Μέτωπο) τοποθετεί μια βόμβα στον χώρο εργασίας του. Η πράξη είναι συμβολική και δεν στοχεύει σε νεκρούς, η βόμβα τοποθετείται σε απομακρυσμένο χώρο εντός του εργοστασίου. Ο Ιβτόν συλλαμβάνεται πριν εκραγεί ο μηχανισμός, κρίνεται ένοχος για δολιοφθορά ωστόσο καταδικάζεται σε θάνατο.

Το μυθιστόρημα αυτό καταγράφει μια ιστορία που οφείλει να καταγραφεί, να υπάρξει στο χαρτί, να ανατυπωθεί και να γίνει γνωστή. Ο συγγραφέας, Νορμανδός ο ίδιος, στηλιτεύει τη δήθεν προοδευτική Γαλλία της αποικιοκρατίας και των βασανισμών. Θα ήταν όμως ιδιαίτερα ρηχό να θεωρήσουμε ότι απλώς καταγράφεται μια ιστορία, ότι έχουμε στα χέρια μας ένα βιβλίο που μόνο στόχο έχει να τονώσει το κοινό «περί δικαίου» αίσθημα των αναγνωστών. Στην περίπτωσή αυτή, έχουμε ένα βαθιά λογοτεχνικό κείμενο, όπου καμία λέξη δεν φαίνεται να περισσεύει. Ο ρεαλισμός, τα βασανιστήρια και η αγριότητα του παρόντος εναλλάσσονται συνεχώς με τη νοσταλγία, τον έρωτα και το λυρισμό του παρελθόντος. Δομείται έτσι σε όλο το έργο μια παράλληλη αφήγηση όπου η σύλληψη, ο βασανισμός, η δίκη και η φυλάκιση είναι μια γροθιά στο στομάχι για τον αναγνώστη, ενώ τα παιδικά χρόνια του ήρωα, η φιλία του με τον Ανρί και κυρίως η γνωριμία και ο έρωτάς του με την Ελέν δίνουν ανάσες και μας φέρνουν πιο κοντά στον αγνό, ιδεαλιστή, γεμάτο αγάπη για τη ζωή Ιβτόν. Με αυτόν τον τρόπο, έχουμε επιπλέον και μια ολοκληρωμένη ανάπτυξη των χαρακτήρων.

Είναι ο Ιβτόν ένας «ήρωας» ή μήπως είναι «μάρτυρας» στον βωμό μιας καλύτερης ζωής, μιας ελεύθερης Αλγερίας; Ο Αντράς αναφέρει σχετικά: «Τον Φερνάν τον βασάνιζαν όλη μέρα· έδωσε τρεις. Από τι υλικά είναι φτιαγμένοι τελικά οι ήρωες; αναρωτιέται, δεμένος στον πάγκο με το κεφάλι ριγμένο πίσω. Από τι δέρμα, τι κόκαλα, τι σκελετό, τι τένοντες, τι νεύρα, τι σάρκα, τι στόφα, τι κρέας, τι ψυχή είναι καμωμένοι αυτοί; […] Συγγνώμη, σύντροφοι, ελπίζω τουλάχιστον να έχετε κρυφτεί καλά, βάστηξα όσο περισσότερο μπορούσα». Όλη η αντίστιξη που αναφέρεται πιο πάνω, ανάμεσα σε παρελθόν και παρόν, μαρτυρά πόσο ο Ιβτόν αγαπούσε τη  ζωή. Και ακριβώς γι’ αυτό δεν δίστασε να εκτελεστεί θυσιάζοντας τη δική του ζωή για μια ελεύθερη Αλγερία. Αυτή άλλωστε η αγάπη για τη ζωή δεν είναι και η κινητήριος δύναμη στον αγώνα για ελευθερία;

Στο οπισθόφυλλο αναφέρεται πως όταν η δικαιοσύνη έχει αποδειχτεί ανάξια, η λογοτεχνία μπορεί να ζητήσει επανόρθωση. Κι όμως η λογοτεχνία δεν οφείλει να επανορθώσει για την αστική δικαιοσύνη. Μπορεί, ωστόσο, να κουβαλήσει στις πλάτες της την ιστορική μνήμη, να τη μεταφέρει, να ξυπνήσει συναισθήματα, να δώσει φωνή στους κατατρεγμένους της ιστορίας ξεφεύγοντας από την αυστηρότητα ενός καθαρά ιστορικού κειμένου. Το βιβλίο αυτό διαβάζεται με κομμένη την ανάσα, είναι σκληρό και ειλικρινές, λυρικό και παίρνει θέση. Και αυτή η θέση δεν είναι άλλη από την ανάγκη να επισπεύσουμε το μέλλον.