Ο Λουί Αλτουσέρ υπήρξε ένας από τους σημαντικότερους σύγχρονους θεωρητικούς του μαρξισμού. Μέσα από το έργο του προσπάθησε να αναθεμελιώσει την μαρξιστική φιλοσοφία απαντώντας στο θεωρητικό κενό της περιόδου. Πέντε δεκαετίες μετά την έκδοση του βιβλίου «Για τον Μάρξ» (1965), οι εκδόσεις Εκτός Γραμμής επανεκδίδουν το έργο του φιλοσόφου καλώντας τον αναγνώστη να αναζητήσει το επίκαιρο της σκέψης του, ώστε αυτή η αναζήτηση να αποτελέσει αφορμή να τεθούν νέα ερωτήματα πάνω στη σύγχρονη μαρξιστική θεωρία.

Το βιβλίο «Για τον Μαρξ» είναι ένα σημείο αναφοράς στην ιστορία του μαρξισμού. Στον πρόλογο του βιβλίου, ο Αλτουσέρ αγανακτεί απέναντι στην θεωρητική και πολιτική ένδεια, που κυριαρχούσε την εποχή εκείνη τόσο στο επίπεδο της διανόησης όσο και της πολιτικής και θέτει σκοπό να διατυπώσει μια νέα προσέγγιση της μαρξιστικής φιλοσοφίας. Για τον Αλτουσέρ, η κριτική στην «προσωπολατρία» και η «αποσταλινοποίηση» δεν σήμαναν την ανανέωση στη μαρξιστική σκέψη, ούτε την ανασυγκρότηση του μαρξισμού που είχε μετατραπεί σε ένα δόγμα κατά την σταλινική περίοδο. Ούτε επίσης συνέβαλε στην κατανόηση της νέας επιστήμης που θεμελίωσε ο Μάρξ, τον ιστορικό υλισμό.

Ο Αλτουσέρ χωρίζει το μαρξικό έργο σε 4 περιόδους: Τα νεανικά, τα έργα της τομής, της ωρίμανσης και τα έργα της ωριμότητας. Στις σελίδες του βιβλίου η εξέλιξη της σκέψης του Μαρξ τίθεται στο προσκήνιο της προβληματικής του. Η συγγένεια του Μαρξ με τον Φόιερμπαχ στα νεανικά του έργα, η ουσιώδης διαφορά στη σύλληψη της διαλεκτικής σε σχέση με τον Χέγκελ, η έννοια του θεωρητικού αντιανθρωπισμού, που εντάσσεται στην προσπάθεια να γνωρίσουμε κάτι τελικά για τον άνθρωπο, αφού πρώτα διαλύσουμε τον μύθο του ανθρωπισμού και η εισαγωγή της έννοιας του επικαθορισμού (έννοια που δανείζεται από την ψυχανάλυση του Φρόιντ) για την ανάλυση της μαρξιστικής κοινωνικής ολότητας, στην οποία κάθε επίπεδο της κοινωνίας διατηρεί τη δική του αυτονομία και σε τελική ανάλυση «επικαθορίζεται» από το οικονομικό επίπεδο παρουσιάζονται και αναλύονται στις σελίδες του βιβλίου.

Το πρωτότυπο όμως ζητούμενο στον Αλτουσέρ δεν είναι μόνο η θεωρητική επαναθεμελίωση του Μαρξισμού. Είναι η προσπάθεια σύνδεσης του θεωρητικού με την έννοια της πολιτικής. Όπως αναφέρεται στο επίμετρο του βιβλίου, το έργο του Αλτουσέρ Για τον Μάρξ είναι «πάνω από όλα αίτημα πολιτικής διόρθωσης της γραμμής του κομμουνιστικού κινήματος». Οι ιδέες του καθόλου τυχαία τροφοδότησαν τα κινήματα που αναπτύχθηκαν στα τέλη της δεκαετίας του ‘60 και της δεκαετίας του ‘70. Σήμερα το έργο του Αλτουσέρ ως μια προσπάθεια συνεχούς ανοικοδόμησης του μαρξισμού, εγείρει συζητήσεις ανάμεσα στα μαρξιστικά ρεύματα όλων των «αποχρώσεων» ακόμα και σήμερα, όπως εύστοχα διατυπώνεται από τον Ετιέν Μπαλιμπαρ στα προλεγόμενα του βιβλίου: «Αυτό που μας εντυπωσιάζει ακόμα και σήμερα, και μας ενδιαφέρει, είναι ότι μια τέτοια επανεκκίνηση έχει τόσο μέλλον μπροστά της».

Ο Αλτουσέρ είναι ένας φιλόσοφος που το ύφος της γραφής του δεν είναι μόνο αυστηρά θεωρητικό. Ταυτόχρονα αναδύονται μέσα σε αυτό λογοτεχνικές αρετές που είναι δύσκολο να αποδοθούν στη μετάφραση. Η μεταφραστική όμως εμπειρία και γνώση πάνω σε φιλοσοφικά κείμενα του Τάσου Μπέτζελου, μεταφέρουν με λεπτότητα και ακρίβεια τόσο την συλλογιστική και στοχαστική εξέλιξη του Αλτουσέρ σε εννοιολογικό επίπεδο όσο και τη λογοτεχνικότητα της πένας του. Ιδιαίτερα χρήσιμο για την κατανόηση του έργου είναι το επίμετρο από τον Παναγιώτη Σωτήρη, μελετητή του αλτουσεριανού έργου, στο τέλος του βιβλίου.

Οι εκδόσεις Εκτός Γραμμής δραστηριοποιούνται από το 2013 στο πεδίο της θεωρίας έχοντας εκδώσει βιβλία των: Μασερέ, Ρούμπιν, Λαμπικά και Μπαλιμπάρ. Με αφορμή την επανέκδοση του βιβλίου του Αλτούσερ διοργανώνουν στις 2-3 Απριλίου στο παλιό κτήριο της Νομικής αμφ. Παπαρηγοπούλου, διημερίδα με τίτλο: (Ξανα)Διαβάζοντας τον Αλτουσέρ Σήμερα: πολιτική, φιλοσοφία, μαρξισμός.

Στη διάρκεια του διημέρου θα πραγματοποιηθούν 8 θεματικές συναντήσεις με επίκεντρο τη συνεισφορά του Γάλλου φιλοσόφου.

πηγή: Τα Νέα