Η Ιωάννα, που είναι παλαιοντολόγος, φέρνει στην επιφάνεια τη ζωή του Τζου, ενός δεινοσαύρου Ανζού, και κερδίζει ένα βραβείο. Για την ακρίβεια, το βραβείο του περιοδικού Αναγνώστης στην κατηγορία «Λογοτεχνικό βιβλίο γνώσεων» το κερδίζει ο συγγραφέας Πάνος Τσερόλας για το βιβλίο του Τζου, ο δεινόσαυρος Ανζού (και ένας Κεφάλας) (εικον. Λέλα Στρούτση, εκδ. Κέδρος). Όποιος ασχολείται λίγο με την παιδική λογοτεχνία θα διακρίνει εύκολα ότι στην Ελλάδα πολλοί εκδοτικοί οίκοι ή συγγραφείς ακολουθούν συνταγές που κάνουν το παιδικό βιβλίο όμοιο, με ίδιες θεματικές και χωρίς πειραματισμούς. Η φετινή παραγωγή παιδικών βιβλίων ήταν γεμάτη από οικονομική κρίση, μετανάστευση, διαφορετικότητα, διδακτισμό και bulling. Αλλά αυτές οι θεματικές είναι μια συνταγή που δεν ξεχωρίζει. Ένα παιδικό βιβλίο δεν χρειάζεται ούτε να νουθετεί ούτε να συνετίζει ούτε να εκφέρει μια στείρα προβληματική.

Όταν οι αναγνώστες σου είναι παιδία, οφείλεις να γράφεις γι’ αυτά. Ο Μπρούνο Μπέττελχαϊμ, στο βιβλίο του Η γοητεία των παραμυθιών, μιλώντας κυρίως για την αξία των λαϊκών παραμυθιών, λέει ότι το παιδικό βιβλίο πρέπει να κρατά ζωηρό το ενδιαφέρον του παιδιού και να ξυπνά την περιέργειά του. Αυτό ακριβώς πετυχαίνει η Ιωάννα, που βουτά βαθιά στον κόσμο των δεινοσαύρων και παρουσιάζει με τον πιο κατανοητό τρόπο τα ευρήματα της ομάδας της σε ένα συνέδριο, μεταφέροντας έτσι τους αναγνώστες (ακροατές) στην εποχή που οι σχέσεις μεταξύ των ζώων δεν απείχαν και πολύ από τις σχέσεις των ανθρώπων.

Ο Τζου, ένας δεινόσαυρος Ανζού, που εξαναγκάζεται να γίνει μοναχικός και περίεργος, έχει βάλει σκοπό της ζωής του να αφανίσει όλους τους τυραννόσαυρους της γης. Το «απρόβλεπτο» όμως, που τον οδηγεί σε αυτή την εκδικητική μανία, θα τον κάνει να αναθεωρήσει την εμμονή στη μοναχικότητά του. Το πρώτο απρόβλεπτο είναι ένας τυραννόσαυρος, το δεύτερο λέγεται Κεφάλας. Παράλληλα όμως με αυτή την ιστορία, ένας προϊστορικός κόσμος με κάθε λογής ζώα περνάει μπροστά μας και φέρνει το μικρό σε ηλικία αναγνωστικό κοινό πιο κοντά με το παρελθόν, στο οποίο κατανοεί ότι και το ίδιο ανήκει.

Το παρελθόν φαίνεται να έχει νόημα και συνέχεια και, επειδή ίσως συχνά η ζωή μπερδεύει το παιδί, του δίνεται η ευκαιρία να κατανοήσει τη δική του πραγματικότητα μέσα από έναν ήρωα, τον Τζου, που καλείται να αντιμετωπίσει τις καταστάσεις του δικού του κόσμου. Αυτό όμως είναι η μία λογοτεχνική πλευρά που κάνει το βιβλίο ξεχωριστό. Η άλλη μάλλον σχετίζεται με τον ίδιο τον Πάνο, τη μανία του με τους δεινοσαύρους και όλη αυτή την περιγραφικότητα που ο ίδιος έχει όταν αφηγείται ιστορίες· κάτι που δεν έχει να κάνει μόνο με τις αφηγηματικές του ικανότητες, αλλά και με το χιούμορ και την περιπαικτικότητά του, που τις συνοδεύει. Και αυτό το βιβλίο γίνεται ακόμα πιο ενδιαφέρον γιατί επαναφέρει στο πεδίο της παιδικής λογοτεχνίας μια σημαντική αρετή που έχει μάλλον ξεχαστεί: ότι η γνώση έχει πλάκα.

Βέβαια, ένα παιδικό βιβλίο μένει ανολοκλήρωτο χωρίς εικόνες, αφού συνολικά αναδεικνύεται μέσα από την εικονογράφησή του. Η Λέλα Στρούτση καταφέρνει και σε αυτό το βιβλίο όχι απλώς να πλαισιώσει το κείμενο επάξια, αλλά να το διακοσμήσει και να το ζωντανέψει μέσα από χρώματα βγαλμένα από τη φύση. Τα σχέδιά της έχουν μεγάλη εκφραστικότητα και σε μεταφέρουν άμεσα στον προϊστορικό κόσμο του Τζου.

Σήμερα, με ένα βραβείο πια, ο Πάνος μοιάζει σαν να γυρνά πίσω, όπως ο τυραννόσαυρός του ο Γκριν, να μας ανταποδίδει ένα χαμόγελο και να λέει: «Αυτή η περιοχή είναι τώρα δική μου!».

Καλή συνέχεια…

Πάνος Τσερόλας, Τζου, ο δεινόσαυρος Ανζού (και ένας Kεφάλας), εικονογράφηση Λέλα Στρούτση, Κέδρος, Αθήνα 2015.