1. Η συνδιάσκεψη της ΛΑΕ έγινε μέσα στο νέο τοπίο που σφραγίζεται από τους κραδασμούς τους οποίους προκάλεσε το Brexit και η εμφανής κρίση του ευρωπαϊκού οικοδομήματος. Έγινε όμως και σε ένα τοπίο που σφραγίζεται από την εμπέδωση των μνημονιακών πολιτικών από την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝ.ΕΛ., την εμφανή κρίση και αποσυσπείρωση του λαϊκού κινήματος, τα σημάδια αποκαρδίωσης τμημάτων των λαϊκών τάξεων. Ακολούθησε την πρώτη περίοδο συγκρότησης της ΛΑΕ, που δεν χαρακτηρίστηκε μόνο από την εκλογική αποτυχία του Σεπτεμβρίου αλλά και από την ανάδειξη προβλημάτων που αφορούν τη φυσιογνωμία, τη στοχοθεσία, την πολιτική συγκρότηση. Πραγματοποιήθηκε σε ένα τοπίο στην ευρύτερη αντιμνημονιακή αριστερά που δεν είναι το καλύτερο δυνατό, έχοντας από τη μία εγχειρήματα όπως η Πλεύση Ελευθερίας, όπου η προσωπική δημοτικότητα θεωρείται υποκατάστατο του προγραμματικού βάθους, και από την άλλη την αναδίπλωση της ΑΝΤΑΡΣΥΑ στην άρνηση ουσιαστικά της μετωπικής πολιτικής. Σε αυτές τις συνθήκες, η συνδιάσκεψη μπόρεσε τελικά να έχει προχωρήματα και αποσαφηνίσεις σε μια σειρά βασικά θέματα όπως η τοποθέτηση για την αποδέσμευση από την Ε.Ε., η αυτοκριτική αποτίμηση της περιόδου ΣΥΡΙΖΑ, η απόφαση για πλήρη ρήξη με τις δυνάμεις του ΣΥΡΙΖΑ στον συνδικαλισμό και την αυτοδιοίκηση, την ίδια στιγμή που δεν μπόρεσε να κάνει αναγκαίες τομές σε ό,τι αφορά τη φυσιογνωμία του μετώπου και τον τρόπο δημοκρατικής συγκρότησης και συλλογικής πολιτικής πρακτικής, ενώ θα απαιτηθεί αρκετή προσπάθεια ακόμα για να μπορέσει να γίνει η ΛΑΕ ο καταλύτης που χρειάζεται σήμερα το τοπίο μιας ριζοσπαστικής αριστεράς σε κρίση.

2. Παρότι η προσυνδιασκεψιακή περίοδος χαρακτηρίστηκε από τη σχετική καθυστέρηση στην εκκίνησή της και από ελλείμματα στα βασικά ντοκουμέντα, κυρίως στο σχέδιο κανονισμού, που ήταν αρκετά αμυντικό και χωρίς επεξεργασία για κρίσιμες πλευρές όπως τα ενδιάμεσα νομαρχιακά και τομεακά όργανα ή η συλλογικότητα στην εκπροσώπηση, εντούτοις υπήρξε αρκετή συζήτηση πριν και μετά τη συνδιάσκεψη, που ανέδειξε την αγωνία του κόσμου της ΛΑΕ για συγκεκριμένες κατευθύνσεις σε κρίσιμα μέτωπα: αποσαφήνιση της γραμμής για την αναγκαία αποδέσμευση από την Ε.Ε., έμφαση στη ρήξη με τον «ευρωπαϊκό δρόμο» και όχι γενικόλογη «αντιλιτότητα», αποτίμηση και αυτοκριτική για την περίοδο ΣΥΡΙΖΑ, ρήξη με τον ΣΥΡΙΖΑ στον συνδικαλισμό και την αυτοδιοίκηση, μετωπικές πρωτοβουλίες. Αυτές οι ανάγκες αναδείχτηκαν από τον προσυνδιασκεψιακό διάλογο, τις παρεμβάσεις που έγιναν, από ατομικά και συλλογικά κείμενα (όπως π.χ. το κείμενο 75 συντροφισσών και συντρόφων με τίτλο «Τι να κάνει η ΛΑΕ»).

3. Τόσο στην πορεία προς τη συνδιάσκεψη όσο και στην ίδια τη συνδιάσκεψη φάνηκε ότι έχουμε πολύ δρόμο ακόμα ώστε να κάνουμε τη ΛΑΕ αφετηρία της επανίδρυσης της αριστεράς. Η έντονη παραταξιοποίηση που παρατηρήθηκε, οι επιδιώξεις οργανωτικής κυριαρχίας, που δεν μετατρέπονται σε διεκδίκηση μιας προωθητικής ηγεμονίας, η προσπάθεια διατήρησης και αναπαραγωγής μηχανισμών και παραδοσιακών καταμερισμών, οι τακτικισμοί κάθε είδους εξακολουθούν να χρωματίζουν τη συζήτηση και τη δράση της ΛΑΕ. Ακόμα και οι αναζητήσεις αριστερής διόρθωσης και υπέρβασης των προβλημάτων συχνά έμειναν στον εντοπισμό ή την καταγγελία των προβλημάτων, συχνά και σε μια γενικευμένη καχυποψία, και όχι στην αποφασιστική πάλη για μια νέα προωθητική ηγεμονία και σύνθεση. Οφείλουμε να αναμετρηθούμε αυτοκριτικά με αυτά τα προβλήματα, ακριβώς για να δείξουμε στον κόσμο της αγωνίας και του αγώνα ότι είμαστε η αριστερά που μπορεί να αλλάζει.

4. Από τη μεριά μας, προσπαθήσαμε σε όλη την πορεία της συνδιάσκεψης να αναδείξουμε έναν άλλον δρόμο, που θα μπορούσε πραγματικά να ορίσει μια κατεύθυνση επανίδρυσης και ανάταξης της ΛΑΕ. Που να συνδυάζει την αποσαφήνιση του προγράμματος (ρήξη με Ε.Ε., σοσιαλιστικός ορίζοντας του μεταβατικού προγράμματος, επεξεργασία και αξιοπιστία των προτάσεων και υπέρβαση της αντιμνημονιακής γενικολογίας) με την αναμέτρηση με την κρίση του λαϊκού κινήματος και την κατοχύρωση μιας δημοκρατικής λειτουργίας που θα κάνει το μέτωπο εργαστήρι μιας νέας αριστερής πολιτικής. Σε αυτό το πλαίσιο, προσπαθήσαμε να συμβάλουμε με τις δικές μας παρεμβάσεις ως ΑΡΑΝ, με τα κείμενα και τις παρεμβάσεις της Πρωτοβουλίας για την Κομμουνιστική Αριστερά, με τη συμμετοχή μας στο κείμενο των 75, με την αρθρογραφία, ατομική και συλλογική, αλλά και με τις τροπολογίες μας, που επιχεἰρησαν να αναδείξουν τα κομβικά ερωτήματα στα οποία πρέπει να σταθούμε. Εκτιμούμε ότι συμβάλαμε στο να μετατοπιστεί και επικεντρωθεί η συζήτηση στα κομβικά σημεία και να υπάρξουν βελτιώσεις της κεντρικής γραμμής, χωρίς αυτό να μειώνει τις πραγματικές ευθύνες που έχουμε και εμείς για προβληματικές πλευρές της λειτουργίας της ΛΑΕ.

5. Οι πολιτικές αποφάσεις της συνδιάσκεψης αποτύπωσαν κρίσιμες βελτιώσεις σε ό,τι αφορά τις θέσεις και τη γενική πολιτική κατεύθυνση. Η υπερψήφιση στις θέσεις προσθηκών για την αποτίμηση και την αυτοκριτική για την περίοδο του ΣΥΡΙΖΑ, στη βάση πρότασης που έκανε η Πρωτοβουλία για την Κομμουνιστική Αριστερά, ήταν μια αναγκαία διόρθωση. Σημαντικό ήταν επίσης ότι υπερψηφίστηκαν οι τροπολογίες για τον συνδικαλισμό και την αυτοδιοίκηση, που με ρητό τρόπο δεσμεύουν τη ΛΑΕ σε μια κατεύθυνση πλήρους ρήξης με τα συνδικαλιστικά και αυτοδιοικητικά σχήματα του ΣΥΡΙΖΑ. Αναγκαίες ήταν και οι προσθήκες που έγιναν σε θέματα δικαιωμάτων (συμπεριλαμβανομένης και της θέσης για την παιδοθεσία από ζευγάρια γονέων του ιδίου φύλου) και χωρισμού εκκλησίας και κράτους. Το κείμενο της πολιτικής απόφασης είναι γενικά σε θετική κατεύθυνση, αποσαφηνίζοντας ορθά τη θέση για αποδέσμευση από την Ε.Ε., δείχνοντας ότι πιάνουμε το κλίμα την επαύριο του βρετανικού δημοψηφίσματος και βάζοντας κεντρική κατεύθυνση τη συμβολή μας στην ανασυγκρότηση του λαϊκού κινήματος.

6. Η συζήτηση για το οργανωτικό όμως ήταν προβληματική και αυτό πρέπει να το παραδεχτούμε. Ξεκινώντας από ένα προσχέδιο με σημαντικά ελλείμματα δεν μπορέσαμε μέσα από τη συνδιάσκεψη να το βελτιώσουμε. Η απόρριψη των προτάσεων για τη συγκρότηση των νομαρχιακών επιτροπών μέσα από αντιπροσώπους των πολιτικών επιτροπών, η απόρριψη της πρότασης που κάναμε για τομεακή συγκρότηση της ΛΑΕ, ιδίως προς τους εργαζόμενους και τη νεολαία, η απόρριψη προτάσεων που θα έδιναν περισσότερο συλλογικό και πλουραλιστικό χαρακτήρα στη δημόσια παρουσία και εκπροσώπηση της ΛΑΕ δεν επέτρεψαν να κάνουμε αναγκαίες βελτιώσεις. Ιδιαίτερα προβληματικός ήταν ο τρόπος με τον οποίο διακόπηκε η συζήτηση για το καταστατικό χωρίς να ολοκληρωθεί ύστερα από άστοχους χειρισμούς του προεδρείου, και είναι ανάγκη μέσα στους επόμενους μήνες αρμόδιο πανελλαδικό σώμα (διαρκές συνέδριο) να ολοκληρώσει αυτή τη διαδικασία.

7. Η διαδικασία εκλογής του πολιτικού συμβουλίου έδωσε τη δυνατότητα να αποτυπωθούν τα διαφορετικά ρεύματα και οι λογικές που σήμερα διαπερνούν τη ΛΑΕ. Αναδείχτηκε πάντως και η ανάγκη να εξασφαλιστεί τόσο η δυνατότητα των ανένταχτων να κατεβαίνουν στην ανοιχτή λίστα όσο και η ανάγκη για λίστες που να αντανακλούν πολιτικές πλατφόρμες και κατευθύνσεις. Από τη μεριά μας, συμμετείχαμε μαζί με την υπόλοιπη Πρωτοβουλία για την Κομμουνιστική Αριστερά στη λίστα της Ριζοσπαστικής Επανίδρυσης, μαζί με ανένταχτους αγωνιστές και τις/τους συντρόφους της Αριστερής Ριζοσπαστικής Κίνησης. Η συμπόρευση αντανακλούσε την κοινή επιδίωξη για μια ΛΑΕ περισσότερο ριζοσπαστική, περισσότερο μετωπική και περισσότερο δημοκρατική και αποτύπωνε μια κοινή στάση σε κρίσιμα μέτωπα και μάχες, δείχνοντας ταυτόχρονα ότι αυτό που χρειαζόμαστε μέσα στη ΛΑΕ είναι συγκλίσεις πάνω σε κοινές θέσεις και σε απαντήσεις στις προκλήσεις και όχι πάνω σε ιστορικές αναφορές. Θεωρούμε σημαντικό ότι αυτή η λίστα υποστηρίχτηκε από συντρόφισσες και συντρόφους πέραν των τάσεων που συμμετείχαν.

8. Σε ό,τι αφορά τη διαδικασία εκλογής του γραμματέα και της γραμματείας, ως ΑΡΑΝ επιλέξαμε να ψηφίσουμε λευκό στη διαδικασία εκλογής γραμματέα, κάνοντας την ακόλουθη δήλωση:

«Συντρόφισσες και σύντροφοι του πολιτικού συμβουλίου. Σε ό,τι αφορά το ζήτημα του γραμματέα, έχουμε κάνει σαφές σε διάφορες στιγμές ότι δεν έχουμε πρόβλημα με το να είναι ο σ. Λαφαζάνης αιχμή της λειτουργίας και της παρουσίας της ΛΑΕ. Αναλογεί και στην ιστορία του και στο ρεύμα και τις πρακτικές τις οποίες εκπροσωπεί. Όμως, στην εκλογή γραμματέα θα ψηφίσουμε λευκό. Όχι γιατί αμφισβητούμε το να είναι ο σ. Παναγιώτης Λαφαζάνης γραμματέας. Αλλά γιατί στη διαδικασία της συνδιάσκεψης αλλά και συνολικά στην πορεία μας μέχρι τώρα δεν έχουμε καταφέρει να κατοχυρώσουμε πλευρές εκείνης της δημοκρατικής λειτουργίας, της συμμετοχής όλων των μελών, της αποφυγής γραφειοκρατίας και της συλλογικής και πλουραλιστικής εκπροσώπησης που αναλογούν σε ένα σύγχρονο μέτωπο. Αυτό είναι που θέλουμε να υπογραμμίσουμε. Σε κάθε περίπτωση, ο σ. Λαφαζάνης έχει την πλήρη στήριξή μας, όπως και όλο το πολιτικό συμβούλιο, ότι θα δουλέψουμε μαζί με όλους τους σ. για να μπορέσουμε να κάνουμε τη ΛΑΕ εργαστήρι για την παραγωγή κινημάτων και πολιτικής, πεδίο πραγματικής δημοκρατικής λειτουργίας και αφετηρία για την ανατροπή που τόσο ανάγκη έχει ο τόπος».

9. Σίγουρα η διαδικασία της συνδιάσκεψης, η πρώτη πραγματικά κοινή διαδικασία όλου αυτού του δυναμικού, αφήνει μια ΛΑΕ με πολιτικά προχωρήματα, οργανωτικά ελλείμματα και μια περισσότερο συγκροτημένη πολιτική διαδικασία (εκλεγμένα όργανα κ.λπ.). Ωστόσο, απέχουμε πολύ από το να γίνει η ΛΑΕ ο καταλύτης για τη διαδικασία επανίδρυσης της αριστεράς και διαμόρφωσης του αναγκαίου μετώπου σήμερα. Πιθανώς αυτό να ήταν και δύσκολο και η διαδικασία της ανασυγκρότησης να είναι περισσότερο επίμονη. Ωστόσο, αυτό δεν αναιρεί ότι η πρόκληση παραμένει. Μέσα σε ένα τοπίο όπου οξύνεται η κρίση της Ε.Ε. και αναδεικνύεται ολοένα και περισσότερο ο βαθιά αντιλαϊκός χαρακτήρας των πολιτικών του μνημονιακού ΣΥΡΙΖΑ, η ΛΑΕ καλείται να ψηλαφίσει βήματα εξόδου από τη σημερινή κρίση του λαϊκού κινήματος και τη συνθήκη ανυποληψίας της αριστεράς. Αυτό απαιτεί να γίνουν πράξη και σχέδιο οι γενικές κατευθύνσεις της συνδιάσκεψης (μέσα από την άμεση ολοκλήρωση της ρήξης με τον ΣΥΡΙΖΑ σε συνδικαλισμό και αυτοδιοίκηση, πρωτοβουλίες και καμπάνιες για τη έξοδο από την ευρωζώνη και τη ρήξη-αποδέσμευση από την Ε.Ε., τη διαμόρφωση αγωνιστικών μετώπων γύρω από τις κομβικές μάχες της περιόδου όπως οι ιδιωτικοποιήσεις και ο νέος εργασιακός νόμος, μετωπικές πρωτοβουλίες για τον διάλογο και τη συμπόρευση της αριστεράς της ρήξης με τον «ευρωπαϊκό δρόμο»). Απαιτεί όμως και στην πράξη να δοκιμάσουμε έναν άλλο τρόπο να λειτουργούμε και να κάνουμε πολιτική, περισσότερο ενωτικό και συντροφικό, που να κάνει πραγματικά τις πολιτικές επιτροπές αλλά και τα όργανα κύτταρα μιας ζωντανής πολιτικής λειτουργίας, αλλά και χωρίς γραφειοκρατίες, ιστορικές ιεραρχίες, παραδοσιακούς καταμερισμούς, με έμφαση στους ίδιες/ους τις/ους αγωνίστριες/ες ιδίως της νεότερης γενιάς.

10. Εμείς εκτιμούμε ότι το επόμενο διάστημα χρειάζεται συνολικά να παλευτεί μια γραμμή που να συμβάλλει στην ίδια την ανασημασιοδότηση της αριστεράς ως δύναμης ρήξης και ανατροπής. Αυτό απαιτεί μια κατεύθυνση που τα ζητήματα εθνικής ανεξαρτησίας και ρήξης με την Ε.Ε. θα τα βάζει από μια σκοπιά όχι «πατριωτικού μετώπου» αλλά νέου ιστορικού μπλοκ, ανασημασιοδότησης του λαού και σύγχρονης ηγεμονίας· που θα αντιμετωπίζει τα ζητήματα της εξουσίας από τη σκοπιά μιας διαλεκτικής προσέγγισης η οποία δεν θα υποτιμά ούτε το ερώτημα της κυβέρνησης ούτε και την ανάγκη αναμέτρησης με μια σύγχρονη επαναστατική στρατηγική· που θα δίνει τεράστιο βάρος στην ανασύνθεση των κινημάτων και μιας σύγχρονης γραμμής μαζών η οποία θα διεκδικεί μια νέα πρακτική της πολιτικής· που θα προβάλλει τον πειραματισμό και την επινοητικότητα των μαζών· που τον σοσιαλισμό και τον κομμουνισμό δεν τα κάνει μακρινό όραμα αλλά νήμα που θα διαπερνά την αναμέτρηση με τις άμεσες προκλήσεις· που θα αντιμετωπίζει τη δημοκρατία στα μέτωπα ως τρόπο να αποκτήσουν χαρακτηριστικά εργαστηρίου για το ξεδίπλωμα μιας νέας αριστερής πολιτικής. Μέσα στη στρατηγική αμηχανία και σύγχυση αλλά και στην αναδίπλωση σε πεπατημένους τρόπους πολιτικής, όλα αυτά αποκτούν ξεχωριστή επικαιρότητα και αποτελούν πλευρές μιας συζήτησης που πρέπει να ανοίξει πολύ πιο ουσιαστικά και σε μεγαλύτερο βάθος. Αυτή είναι η πρόκληση και για την ίδια την Πρωτοβουλία για την Κομμουνιστική Αριστερά.

11. Είμαστε όλες και όλοι αντιμέτωπες και αντιμέτωποι με μεγάλα καθήκοντα, ιδίως από τη στιγμή που η κουβέντα για την αλλαγή του τοπίου στην αριστερά και την ανασύνθεση ενός μαζικού ριζοσπαστικού λαϊκού αντιευρώ και αντι-Ε.Ε. ρεύματος γύρω από το μεταβατικό πρόγραμμα παραμένει πρόκληση ανοιχτή και δύσκολη, όπως και η ανασυγκρότηση και η ανασύνθεση τόσο του κινήματος όσο και της ριζοσπαστικής αριστεράς. Όλες και όλοι μας πρέπει να αναλογιστούμε ότι λογοδοτούμε σε έναν κόσμο που είδε την αριστερά να τον προδίδει, που εξακολουθεί να θεωρεί ακόμα και τη ΛΑΕ μέρος του προβλήματος, που θέλει να αναζητήσει δρόμους να ξαναβρεί την ελπίδα και την αγωνιστικότητά του, που θέλει μια αριστερά η οποία να συνδυάζει την αξιοπιστία με τη μαχητικότητα, τον ριζοσπαστισμό με την πλειοψηφική απεύθυνση, τη ρήξη με τον μετασχηματισμό και την οικοδόμηση ενός καλύτερου μέλλοντος. Ας μην τον διαψεύσουμε...