Η περίοδος που διανύουμε θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως η τρίτη κοινοβουλευτική περίοδος της Χρυσής Αυγής (Χ.Α.). Βασικό χαρακτηριστικό της είναι η επανεμφάνιση βασικών στοιχείων της οργάνωσης τα οποία είχαν προηγουμένως υποχωρήσει στο έδαφος της κρισιακής κατάστασης που αντιμετώπιζε.

Η επανεμφάνιση της Χ.Α. στον δρόμο έχει στόχο να κερδίσει το χαμένο έδαφος και να επανεπιβεβαιώσει ρεβανσιστικά τον ιδεολογικό συσχετισμό που είχε καταφέρει ένα προηγούμενο διάστημα αποδεικνύοντας ότι όσοι την εκδίωκαν ηττήθηκαν.

Στην τελευταία τετραετία, η Χ.Α. είχε για πρώτη φορά στην ιστορία της κοινοβουλευτική παρουσία. Γι’ αυτόν τον λόγο, η ανασκόπησή της είναι χρήσιμη για την εξαγωγή συμπερασμάτων σχετικά με τη δράση του νεοναζιστικού κόμματος. Θα εστιάσουμε σε αυτή με κάποια σύντομα σχόλια για τη μεταπολιτευτική ιστορία της ακροδεξιάς στην Ελλάδα, που είναι αναγκαία για την εν λόγω ανασκόπηση.

Η μεταπολιτευτική πορεία της ακροδεξιάς στην Ελλάδα

Η ακροδεξιά στη μεταπολίτευση είχε σοβαρές δυσκολίες να συγκροτηθεί αυτοτελώς ως πολιτικός χώρος και κατά κανόνα το πολιτικό προσωπικό και το εκλογικό ακροατήριό της απορροφήθηκε από τη Ν.Δ. Μέχρι το 2004, μόνο η Εθνική Παράταξη του Στεφανόπουλου απέσπασε το 6,82% στις βουλευτικές εκλογές του ’77, και σε ευρωεκλογές το Κόμμα Προοδευτικών πήρε 1,96% το ’81 και η φιλοχουντική ΕΠΕΝ 2,29% το ’84 εκλέγοντας ευρωβουλευτές. Σε όλες τις άλλες εκλογικές μάχες (βουλευτικές και ευρωεκλογές) τα ποσοστά της κυμάνθηκαν μεταξύ 0,2 και 1,7% (ΕΔΕ, Προοδευτικοί, ΕΠΕΝ, Πρώτη Γραμμή - Ελληνικό Μέτωπο). Ταυτόχρονα, και με αρχικό πυρήνα στη νεολαία της Εθνικής Παράταξης (ΕΝΕΠ) και το Κόμμα 4ης Αυγούστου του Πλεύρη, αναπτύχθηκαν και πιο ακραίες ομαδοποιήσεις, που παρέμειναν όμως περιθωριακές. Ομάδες που ανέπτυξαν ακτιβιστική δράση και ιδεολογική παρέμβαση, αλλά και με σχετικά διαφοροποιημένες ιδεολογικές αναφορές (οι εθνικοσοσιαλιστές στη Χ.Α. και το περιοδικό Αντίδοτο, οι «εθνικιστές» αλλά όχι ναζί στο ΕΝΕΚ, οι φιλοχουντικοί στην ΕΠΕΝ). Φυσικά, όλος ο χώρος ήταν πολιτικά όμορος και οι μετακινήσεις και διασυνδέσεις αρκετές. Στο πλαίσιο αυτό τόσο ο Μιχαλολιάκος όσο και ο Βορίδης έγιναν αρχηγοί της νεολαίας της ΕΠΕΝ. Αρκετές και γνωστές πλέον ήταν και οι διασυνδέσεις του «χώρου» με τις κρατικές και παρακρατικές υπηρεσίες (ΚΥΠ) ήδη από την περίοδο της χούντας (Πλεύρης) και αμέσως μετά (Μιχαλολιάκος, Μιχαλόπουλος, Δακόγλου κ.λπ.).

Η πρώτη σοβαρή προσπάθεια ανασυγκρότησης της ακροδεξιάς ως αυτοτελούς πολιτικής δύναμης μεταπολιτευτικά έγινε με το ΛΑΟΣ στις αρχές της δεκαετίας του 2000, που συγκέντρωσε όλες τις «φυλές» του χώρου (βασιλικοί, χουντικοί, «πατριώτες», και με υπόγεια στήριξη αρχικά και από τη Χ.Α.). Το ΛΑΟΣ πήρε 4,12% στις ευρωεκλογές του 2004 (και 2,19% στις βουλευτικές), 3,8% στις εκλογές του 2007 και 5,63% το 2009, με τη Χ.Α. τότε να εμφανίζεται αυτοτελώς (και να παίρνει μόλις 0,29%). Η είσοδος του ΛΑΟΣ στην κυβέρνηση και η μετατροπή του σε μνημονιακή δύναμη επέφερε ταχύτατη φθορά, που το οδήγησε εκτός βουλής το 2012. Σε εκείνες τις εκλογές, οι ΑΝΕΛ (που ενισχύθηκαν και από την «πατριωτική» τάση του κινήματος των Πλατειών στο φόντο της φθοράς και της Ν.Δ.) απέσπασαν 7,5% και η Χ.Α. (που πάτησε πολιτικά πάνω και στη δουλειά πεδίου που έκανε σε διάφορους χώρους – π.χ. Δήμος Αθηναίων, όπου η εκλογή του Μιχαλολιάκου σε δημοτικό σύμβουλο ήταν κομβικής σημασίας για την πολιτική αναγνωρισιμότητά τους πλέον) πήρε 6,92% αλλάζοντας τον χάρτη στην ακροδεξιά εντελώς.

Η περίοδος 2012-2013

Από τις εκλογές του 2012, η Χ.Α. άρχισε να αποκτά ολοένα και μεγαλύτερη δυναμική και νομιμοποίηση εντός της ελληνικής κοινωνίας, με αποκορύφωμα το καλοκαίρι του 2013, που οι δημοσκοπήσεις την ήθελαν να αγγίζει μέχρι και το 14% της εμπιστοσύνης του εκλογικού σώματος. Ωστόσο, η εκλογική διείσδυση ήταν μονάχα το αποτύπωμα μιας βαθύτερης διεργασίας που είχε ήδη συντελεστεί. Μέσα σε ένα πλαίσιο ακραίων νεοφιλελεύθερων πολιτικών και αυταρχικής διακυβέρνησης, που οξύνθηκε ιδιαίτερα με τη Ν.Δ., οι υπαρκτές ρατσιστικές, ξενοφοβικές, αντισημιτικές, αυταρχικές και αντικομμουνιστικές τάσεις νομιμοποιήθηκαν, καθώς πρώτο το ίδιο το επίσημο πολιτικό προσωπικό της εκπροσώπησε.

Η πρώτη περίοδος της Χ.Α. αποτέλεσε και την περίοδο που η οργάνωση ξεδίπλωσε πιο ρητά από κάθε άλλη φορά την αντίληψή της, λόγω και έργω, και συγκρότησε κοινωνικές συμμαχίες στη βάση αυτής, συμμαχίες με πολύ μεγαλύτερο βάθος από τον ορίζοντα των εκλογών. Σε ένα τέτοιο πλαίσιο κατάφερε να συγκροτήσει και τις λεγόμενες ομάδες κρούσης, που με την ανοχή μέρους των τοπικών κοινωνιών πούλαγαν προστασία ή επιτίθεντο δολοφονικά σε ομάδες που θεωρούσαν «ανεπιθύμητες», με σκοπό να κερδίσουν την «πατρότητα» συγκεκριμένων περιοχών-ορμητηρίων, με χαρακτηριστικό παράδειγμα τον Άγιο Παντελεήμονα. Εκείνο το διάστημα αποτέλεσε σημαντική τομή στην πολιτικοποίηση της ελληνικής κοινωνίας ακριβώς γιατί επανέφερε στην ιδεολογική και πολιτική νομιμότητα αντιλήψεις και πρακτικές που σε μια προηγούμενη περίοδο είχαν ηττηθεί και καταδικαστεί στη συνείδηση του λαού.

Αποκορύφωμα της εκ νέου νομιμοποίησης αυτών φασιστικών-ναζιστικών αντιλήψεων και πρακτικών στάθηκε προφανώς η δολοφονία του Παύλου Φύσσα. Εκείνη τη στιγμή η Χ.Α. εκτίμησε ότι μπορούσε να ανέβει κλίμακα επιχειρησιακής και πολιτικής δράσης χτυπώντας πλέον ευθέως και την αριστερά (είχαν προηγηθεί το χτύπημα σε μέλη του ΚΚΕ στο Πέραμα και η δολοφονία Λουκμάν). Ταυτόχρονα, εκτίμησε ότι μπορεί να αμφισβητήσει εμπράκτως την ηγεμονία και στο εσωτερικό του χώρου της δεξιάς συνολικά, με συμβολική στιγμή τη στάση της στο «μνημόσυνο» ταγματασφαλιτών στον Μελιγαλά (γιουχάισμα παραγόντων της Ν.Δ., προπηλακισμός άλλων ακροδεξιών). Το κράτος απάντησε με συλλήψεις τόσο επιχειρησιακών μελών όσο και κεντρικών πολιτικών στελεχών σε μια προσπάθεια να διατηρήσει ελεγχόμενη τη δυναμική της. Την περίοδο εκείνη επιβεβαιώθηκε ότι το φασιστικό φαινόμενο έχει σχετική αυτοτέλεια από το αστικό κράτος, με το οποίο όμως πάντα διατηρεί σχέσεις (αυτό εξηγεί και το γιατί έγιναν τελικά συλλήψεις καθώς και το γιατί το χτύπημα του κράτους δεν ήταν συντριπτικό αλλά με σκοπό τον καλύτερο έλεγχο της Χ.Α.) και σχέσεις με κομμάτια του κρατικού μηχανισμού διατηρήθηκαν τόσο σε κατώτερα όσο και σε ανώτερα –π.χ. Μπαλτάκος– επίπεδα. 

Η δολοφονία Φύσσα είναι το γεγονός που μάλλον κλείνει και την πρώτη περίοδο κοινοβουλευτικής δράσης της Χ.Α., καθώς οι συλλήψεις των στελεχών της που ακολούθησαν σηματοδότησαν την έναρξη ενός νέου κύκλου για την οργάνωση. Είναι δε χαρακτηριστικό ότι μετά τη δολοφονία του Φύσσα και τις συλλήψεις ένα σταθερό ποσοστό του εκλογικού σώματος, της τάξης του 6-7% διατήρησε τη στήριξή του στην οργάνωση αποδεικνύοντας ότι το επιχείρημα πως «κάποιοι δεν ήξεραν» μάλλον δεν στέκει και ότι αντιθέτως τμήμα του λαού είναι συνειδητά πρόθυμο να στηρίξει ναζιστές δολοφόνους. Ωστόσο, η αλλαγή στάσης της κυβέρνησης και των συμμάχων της –από την ανάδειξη της Χ.Α. ως ισότιμου πολιτικού εταίρου και τις απευθείας συνεννοήσεις μαζί της έως τη δημόσια καταγγελία της οργάνωσης ως εγκληματικής– καθώς και η αλλαγή στάσης των ΜΜΕ, που σταμάτησαν να την προμοτάρουν και άρχισαν να την καταγγέλλουν, διαμόρφωσαν ένα κλίμα που δεν ήταν καθόλου ευνοϊκό για την οργάνωση. Βεβαίως, αυτός ο πολιτικός και ιδεολογικός συσχετισμός δεν θα μπορούσε να έχει υπάρξει σε καμία περίπτωση εάν δεν υπήρχε συγκροτημένο και μαχητικό το αντιφασιστικό κίνημα, που με τη συνεχή παρουσία του στον δρόμο και τα ανοιχτά μέτωπα κατάφερε να ανατρέψει έναν συσχετισμό που μέχρι τότε έμοιαζε αδιάσπαστος. Η πολύ μεγάλη –και μάλιστα πανελλαδική– μαζικοποίηση των πορειών μετά τη δολοφονία Φύσσα έπαιξε καταλυτικό πιεστικό ρόλο στο εύρος των συλλήψεων και της πολιτικής πίεσης στη Χ.Α. εκείνη τη στιγμή.  

Η περίοδος 2013 - καλοκαίρι 2016

Σε αυτή τη δεύτερη περίοδό της η Χ.Α. μείωσε την ένταση των διακηρύξεών της, τόσο ως προς τις φασιστικές συνδηλώσεις τους όσο και ως προς το δήθεν «αντισυστημικό προφίλ» στο οποίο επένδυε μέχρι τότε. Ως αποτέλεσμα, η οργάνωση υιοθέτησε μια πιο μετριοπαθή στάση στα φλέγοντα πολιτικά και οικονομικά ζητήματα του τόπου, επιχειρώντας να αναδειχτεί σαν μια νόμιμη πολιτική δύναμη όπως οι άλλες. Αυτή η αλλαγή συνοδεύτηκε και από την προσωρινή υποχώρηση των «στρατευμάτων» της από τον δρόμο και τις γειτονιές αλλά και από τον περιορισμό των επιθέσεων σε μετανάστες και αριστερούς με εμφανή πολιτική βούλα. Μεταξύ άλλων, η Χ.Α. επιδίωκε μια «ήσυχη δίκη» και ένα χαμηλό προφίλ, που θα της έδινε τη δυνατότητα να διαχειριστεί και την πολιτική και την οργανωτική κατάσταση στην οποία είχε περιέλθει. Ως προς την οργανωτική κατάσταση, όπως συνήθως συμβαίνει στις φασιστικές-ναζιστικές οργανώσεις, σε περιόδους κρίσης ξεκινούν τα εσωτερικά μαχαιρώματα, η αποποίηση ευθυνών και η διάψευση τετελεσμένων γεγονότων (π.χ. επιθέσεις) από μεσαία και υψηλότερα στελέχη που άλλοτε θα κόμπαζαν για όλα αυτά σαν αναπόσπαστο τμήμα της πολιτικής πρακτικής τους. Ως αποτέλεσμα, η δεύτερη κοινοβουλευτική περίοδος της Χ.Α. σφραγίστηκε μεταξύ άλλων και από την αποχώρηση σεβαστού τμήματος του στελεχιακού δυναμικού τους που είτε αρνήθηκε οποιαδήποτε σχέση με την οργάνωση αναζητώντας την αναβάπτισή του από τη στήριξή του στον «μεσαίο χώρο» είτε διοχετεύτηκε σε νεοσύστατες ακροδεξιές οργανώσεις, πιο «μαχητικού» και «ριζοσπαστικού» προφίλ, που ασκούν από τα δεξιά κριτική στη Χ.Α. (βλ. π.χ. την ομάδα Ανένταχτοι Μαιάνδριοι Εθνικιστές και άλλες που αναφέρονται μάλλον στον Περίανδρο, παλιό υπαρχηγό της Χ.Α. και καταδικασμένο για τη δολοφονική επίθεση το 1998 στον Δημήτρη Κουσουρή).

Η περίοδος από το καλοκαίρι του 2016 έως σήμερα

Η περίοδος που διανύουμε σήμερα θα μπορούσε ενδεχομένως να χαρακτηριστεί ως η τρίτη κοινοβουλευτική περίοδος της Χ.Α. Βασικό χαρακτηριστικό της είναι η επανεμφάνιση βασικών στοιχείων της οργάνωσης τα οποία είχαν προηγουμένως υποχωρήσει στο έδαφος της κρισιακής κατάστασης που αντιμετώπιζε. Υπό αυτό το πρίσμα λοιπόν χρειάζεται να δούμε τα ακροδεξιά χτυπήματα εναντίον των μεταναστών στη Χίο τον προηγούμενο μήνα (και ενώ δεν μπορούσε να κάνει αντίστοιχες ενέργειες πέρσι λόγω του τεράστιου κύματος και κινήματος αλληλεγγύης στους μετανάστες και πρόσφυγες). Καθόλου τυχαία, οι δολοφονικές επιθέσεις «συνέπεσαν» με την επίσκεψη δύο βουλευτών του κόμματος στο νησί, του Κασιδιάρη και του Λαγού, οι οποίοι επίσης διόλου τυχαία διατηρούν καίριο επιτελικό ρόλο στην οργάνωση του «στρατιωτικού τμήματος» της Χ.Α. και είχαν άμεση εμπλοκή και στη δολοφονία του Παύλου Φύσσα. Ίδιας κοπής ήταν και οι ακροδεξιές επιθέσεις που συνέβησαν στη Μυτιλήνη το ίδιο διάστημα, με προπηλακισμούς μεταναστών, μεταναστριών αλλά και αλληλέγγυων συντρόφων και συντροφισσών από τοπικά στελέχη της οργάνωσης. Εξάλλου, η συστηματική υλοποίηση αντιμεταναστευτικών πρακτικών και η όξυνση της σχετικής ρητορικής στο συγκεκριμένο νησί αποτελεί ζήτημα καίριας σημασίας για τη Χ.Α., καθώς η Μυτιλήνη εξαρχής αποτέλεσε σύμβολο αλληλεγγύης και αγώνα ενάντια στον ρατσισμό και την ξενοφοβία. Στην ίδια τακτική θα πρέπει να εγγραφούν και κινήσεις όπως η προσπάθεια να στηθεί χώρος φιλοξενίας «μόνο για Έλληνες» στον Βοτανικό (που δεν άρχισε από τη Χ.Α. αλλά «καπελώθηκε» στη συνέχεια), κίνηση η οποία παρόλο που ναυάγησε, εντούτοις κατάφερε να επανασυσπειρώσει το τοπικό δυναμικό της οργάνωσης και να αρθρώσει δημόσιο λόγο. Στο ίδιο πλαίσιο, τέλος, οφείλει να τοποθετηθεί και συνολικά η σταδιακή επανεμφάνιση των Ταγμάτων Εφόδου της Χ.Α. σε διάφορες γειτονιές (βλ. π.χ. Νίκαια, Πειραιά, Πέραμα, Κορυδαλλό), που είτε μοιράζουν κάποιο κείμενο ή τρικάκι είτε καθιστούν ορατή την παρουσία της Χ.Α.. Εξαίρεση βέβαια αποτελεί, όχι τυχαία και πάλι, η περιοχή του Ασπροπύργου, όπου οι εξορμήσεις των Ταγμάτων Εφόδου δεν περιορίζονται στο μοίρασμα προκηρύξεων αλλά προχωρούν και σε σωματικές επιθέσεις.

Είναι επομένως φανερό ότι η εκ νέου εμφάνιση της Χ.Α. στον δρόμο στόχο έχει όχι απλώς να αναδειχτεί ξανά αλλά να κερδίσει το χαμένο έδαφος, τρόπον τινά, και να επαναβεβαιώσει ρεβανσιστικά τον ιδεολογικό συσχετισμό που είχε καταφέρει ένα προηγούμενο διάστημα αποδεικνύοντας ότι όσοι την εκδίωκαν ηττήθηκαν και ότι η Χ.Α. βγαίνει «αλώβητη» από τον «πόλεμο που της έστησαν».

Την ίδια στιγμή, η Χ.Α. επιχειρεί να δικτυωθεί επισήμως και στον χώρο της εργασίας. Έτσι, επιλέγει για παράδειγμα να συμμετάσχει με δικό της ψηφοδέλτιο («Εθνικιστικό Μέτωπο», 594 ψήφοι – 0,96%) στις εκλογές των υπηρεσιακών συμβουλίων των καθηγητών. Η εν λόγω παράταξη είχε ρητή αναφορά στη Χ.Α.. Η κίνηση αυτή αποτελεί όμως μονάχα ένα τμήμα της συνολικής κίνησης της Χ.Α., η οποία έχει ξεκινήσει μια απόπειρα να στήσει συνδικαλιστικές παρατάξεις στους περισσότερους επαγγελματικούς κλάδους (π.χ. δικηγόροι, ΔΕΗ κ.λπ.). Σημαντικότερη παρουσία είχε στο χώρο των οδηγών ταξί (στις προτελευταίες εκλογές βγήκε 3η δύναμη και απέσπασε 3 έδρες στο Δ.Σ., στις τελευταίες έπεσε και πήρε μόνο μία έδρα). Δεν πρέπει να ξεχνάμε βέβαια και τον φιλοεργοδοτικό ρόλο που επιχειρεί να παίξει στη Ζώνη του Περάματος με την ίδρυση διασπαστικού σωματείου. Με την κίνηση αυτή σχετίζεται τόσο η επίθεση σε μέλη του ΚΚΕ στο Πέραμα το 2013 όσο και η συστηματικά υπέρ των εφοπλιστών στάση της Χ.Α. στη βουλή σε όλα τα σχετικά νομοσχέδια. Αποκορύφωμα όλων αυτών στάθηκε βεβαίως η πραγματοποίηση «πανελλήνιας συνδικαλιστικής συνδιάσκεψης» με κεντρικό σύνθημα «Δουλειά στον Έλληνα εργάτη», που διεξήχθη το καλοκαίρι σχεδόν εν κρυπτώ κάτω από τις σχεδιαζόμενες αντιδράσεις από την πλευρά σωματείων και του αντιφασιστικού κινήματος.

Η πρακτική αυτή συνοδεύεται μάλιστα από μια τάση επανεμφάνισης της Χ.Α. στη δημόσια σφαίρα, όπου επιχειρείται εκ νέου ένας πιο έντονος διαχωρισμός από τις δυνάμεις του νεοφιλελευθερισμού και η υιοθέτηση ενός πιο «ριζοσπαστικού» λόγου σε σχέση με το αμέσως προηγούμενο διάστημα. Το τελευταίο διάστημα μάλιστα αναβαθμίζει στο λόγο της και την αντίθεση με το ευρώ και την Ε.Ε. ενώ στις εξελίξεις του καλοκαιριού του 2012 είχε τοποθετηθεί ρητά υπέρ της παραμονής στην ΟΝΕ τότε συμπλέοντας με την κεντρική κατεύθυνση του αστικού πολιτικού συστήματος. Μόνη (μικρή) διαφορά τα «αμιγώς εθνικά θέματα», όπου δεν έχει πρόβλημα να συνευρίσκεται με εκπροσώπους του συνταγματικού τόξου, όπως συνέβη τη Δευτέρα 5 Δεκεμβρίου, όπου εκπρόσωποι της κυβέρνησης και οι Κασιδιάρης-Παππάς μετέβησαν στο Καστελόριζο για να συσκεφθούν σχετικά με τις προκλήσεις της Τουρκίας. Η στάση «ξεπλύματός» τους (για πιθανή φθορά της Ν.Δ.;) από μέρος του ΣΥΡΙΖΑ (Παρασκευόπουλος, Κασιμάτη) είναι ενδεικτική του επικίνδυνου τυχοδιωκτισμού που διέπει πλέον το κυβερνητικό κόμμα.

Με λίγα λόγια πάντως, θα μπορούσαμε να πούμε ότι η κίνηση της Χ.Α. το τελευταίο διάστημα αποτυπώνει την εκ μέρους της προσπάθεια για συνολική επανεκκίνηση και επανάκτηση των κοινωνικών εκπροσωπήσεων που είχε μέχρι πρότινος αλλά και του ιδεολογικού στίγματος που έφερε.

Σε μια τέτοια τακτική συνηγορεί βεβαίως και η διεθνής κατάσταση. Σε αυτό το πλαίσιο, η Χ.Α. συμπλέει με το διεθνές ρεύμα ακροδεξιάς κριτικής στην «παγκοσμιοποίηση». Έδωσε συγχαρητήρια στον Τράμπ αμέσως μετά την εκλογή του και μίλησε για ένα τόξο «πατριωτικών δυνάμεων» που καταλαμβάνει ολόκληρη την Ευρώπη και αντιστέκεται στον νεοφιλελευθερισμό. Αντιστοίχως, συστηματικά βρίσκεται στο πλευρό της Μαρίν Λεπέν (παρόλο που η ίδια διατηρεί αποστάσεις από τη Χ.Α.), ενώ τοποθετήθηκε ρητά και σε σχέση με την ήττα του Χόφερ στην Αυστρία, λέγοντας ότι τίποτε δεν τελείωσε και ότι το ακροδεξιό ευρωπαϊκό τόξο πρόκειται πολύ σύντομα να εκπροσωπήσει την κρίση του νεοφιλελευθερισμού. Πράγματι, η διεθνής άνοδος ακροδεξιών πολιτικών και σχηματισμών τείνει να νομιμοποιήσει σε πιο διευρυμένο βαθμό τις ακροδεξιές, ρατσιστικές, ισλαμοφοβικές και σεξιστικές αντιλήψεις της κοινωνίας. Πάνω σε αυτήν ακριβώς την τάση πατάει σήμερα η Χ.Α., επιχειρώντας να πιάσει το νήμα από εκεί που το άφησε και να ξαναβγεί στον αφρό της πολιτικής επικαιρότητας. Εκτιμά προφανώς και η ίδια ότι αφενός έχει να λαμβάνει ψήφους αφετέρου ότι μπορεί να στήσει νέες πολιτικές εκπροσωπήσεις, ειδικά στο έδαφος υποχώρησης των δυνάμεων της αριστεράς, και δη της αντι-ΕΕ αριστεράς, και της αδυναμίας της να συγκροτήσει ένα πρόταγμα αντιπαραθετικό προς τον νεοφιλελευθερισμό. Σημειώνουμε επίσης ότι τάσσεται ευθέως υπέρ της αλλαγής των γεωπολιτικών συμμαχιών της Ελλάδας με στροφή προς τη Ρωσία διατηρώντας και σχέσεις με κύκλους που σχετίζονται και με το επίσημο ρώσικο κράτος.

Τέλος, η δίκη της Χ.Α. έχει ήδη ολοκληρώσει 100 συνεδριάσεις και συνεχίζει ακάθεκτη, με την πολιτική αγωγή και τους αλληλέγγυους να δίνουν τον αγώνα με αυταπάρνηση. Παρ’ όλα αυτά, δεν έχει λάβει τη δημοσιότητα που θα αντιστοιχούσε σε μια τόσο σημαντική και πραγματικά ιστορική δίκη, δημοσιότητα που θα έδινε τη δυνατότητα από τη μία να υπάρξει μεγαλύτερη πολιτική πίεση και από την άλλη το ίδιο το κίνημα να πιέσει με τη δυναμική που θα διαμόρφωνε στο παρόν. Σε κάθε περίπτωση, η μονομερής προσέγγιση μιας τέτοιας δίκης ως απλώς ευθύνης των θεσμών και μόνο αφαιρεί τη δυνατότητα για ένα αποτέλεσμα που όχι μόνο θα δικαιώνει την οικογένεια των θυμάτων αλλά και τους αγώνες του ίδιου του αντιφασιστικού κινήματος και θα αποδεικνύει και τυπικά τον πραγματικό ρόλο της Χ.Α.. Στη δίκη αυτή μάλιστα υπήρξαν και πολύ σημαντικές στιγμές-κόμβοι, όπως –πιο πρόσφατα– η κατάθεση του Σωτήρη Πουλικόγιαννη, και τα ιδιαίτερα πολιτικά χαρακτηριστικά που προσέδωσε στην υπόθεση, και βεβαίως η δικαίωση του Αιγύπτιου αλιεργάτη Ουαλίντ Ταλέμπ, που είχε υποστεί άγριο ξυλοδαρμό από τα ακροδεξιά αφεντικά του, μια δικαίωση που αφήνει σημαντική παρακαταθήκη για την καταδίκη των φασιστικών πρακτικών και της ακραίας επιβολής και εκμετάλλευσης, ειδικά στους χώρους δουλειάς.

Για όλους αυτούς τους λόγους, το αντιφασιστικό κίνημα, θα πρέπει και σήμερα να δώσει τις δυνάμεις του για το βάθεμα της πολιτικοποίησης της δίκης αλλά και για να σταθεί αλληλέγγυο σε όσες και όσους τολμούν να σηκώσουν το ανάστημά τους απέναντι στους δολοφόνους της Χ.Α. Μόνο και μόνο η φυσική παρουσία των αλληλέγγυων στο δικαστήριο αποτυπώνει τόσο την πολιτική πίεση του αντιφασιστικού κινήματος, πόσο μάλλον να τη δυνατότητά του να προστατεύει σωματικά και ψυχικά τους ανθρώπους που δίνουν τη μάχη ενάντια στη φασιστική συμμορία. Ωστόσο, είναι την ίδια στιγμή προφανές ότι ο φασισμός δεν θα εκλείψει αν καταδικαστεί η Χ.Α. Και είναι επίσης φανερό ότι ακόμα και σήμερα, ίσως μάλιστα ειδικά σήμερα, που το υπόδειγμα του νεοφιλελευθερισμού αμφισβητείται χωρίς ωστόσο να έχει αναδειχτεί ένα αντιηγεμονικό σχέδιο από την πλευρά της αριστεράς, ο κίνδυνος επανεμφάνισης του φασιστικού φαινομένου ή στοιχεία αυτού δεν έχει αποσοβηθεί – αντιθέτως. Με αυτή την έννοια, ο ρόλος του αντιφασιστικού κινήματος παραμένει κρίσιμος στο πλευρό του ευρύτερου εργατικού και λαϊκού κινήματος, όπως κρίσιμη παραμένει και η ανάγκη επανεμφάνισής του στους δρόμους και στις γειτονιές, η ανάγκη εκ νέου ιδεολογικής παρέμβασής του. Και υπό αυτό το πρίσμα, μια αριστερή, αντιμνημονιακή, αντιευρώ και αντι-Ε.Ε. παρέμβαση έχει ιδιαίτερη ανάγκη το αντιφασιστικό ιδεολογικό στίγμα, τόσο στρατηγικά όσο και τακτικά.