Τα όσα έγιναν στη Βρετανία δείχνουν πώς μπορούν οι λαοί να φέρουν τα πάνω κάτω, να κάνουν την έκπληξη, να επιβάλουν τη δική τους συλλογική βούληση, να γράψουν πραγματικά ιστορία. Δίνουν ξεχωριστή επικαιρότητα στη ρήξη με το ευρωσύστημα και σημαίνουν ότι στις 5 Ιουλίου πρέπει να κινητοποιηθούμε όχι για να νοσταλγήσουμε ούτε για να θρηνήσουμε το ΟΧΙ που προδόθηκε, αλλά για να κάνουμε κεντρικό στόχο το «έξω τώρα από το ευρώ» και την προοπτική της αποδέσμευσης από την Ε.Ε.

Μόνο που αυτό σημαίνει πως δεν υποτιμάμε ότι σήμερα τα ζητήματα που αφορούν την εθνική ανεξαρτησία και κυριαρχία έχουν σαφές ταξικό πρόσημο, εκπροσωπούν τα συμφέροντα των εργατικών και λαϊκών τάξεων, την ίδια ώρα που ο ευρωπαϊσμός είναι ο πραγματικός εθνικισμός του κεφαλαίου. Γιατί σήμερα το ζήτημα της κυριαρχίας αφορά τη δυνατότητα μιας συμμαχίας των υποτελών τάξεων να επιβάλουν τη δική τους συλλογική βούληση και να χαράξουν το δικό τους δρόμο, την ίδια ώρα που η λογική της μειωμένης κυριαρχίας κατεξοχήν εκπροσωπεί τα συμφέροντα του κεφαλαίου. Άλλωστε, ξέρουμε καλά ότι όποτε η αριστερά μπόρεσε να παρέμβει σε αυτά τα θέματα κατάφερε να ηγηθεί μεγάλων κινημάτων που συνδύασαν το αίτημα της ανεξαρτησίας με το αίτημα της κοινωνικής χειραφέτησης. Όποτε η αριστερά υποτίμησε αυτά τα ζητήματα, τα αποτελέσματα ήταν μόνο αρνητικά.

Και εάν τον λαϊκό ευρωσκεπτικισμό προσπαθεί να τον καπηλευτεί η δεξιά και η ακροδεξιά, αυτό είναι αποτέλεσμα ακριβώς των ελλειμμάτων της αριστεράς. Αν στη Βρετανία βγαίνουν μπροστά ο Φάρατζ και ο Τζώνσον είναι γιατί δεν σήκωσε πρώτη η αριστερά το θέμα. Αν στη Γαλλία η Λεπέν προσπαθεί να εκμεταλλευτεί ένα κλίμα κατά της Ε.Ε., είναι γιατί το μεγαλύτερο μέρος της γαλλικής αριστεράς είχε πάθει αφωνία σε σχέση με το θέμα του ευρώ και της Ε.Ε. Αν στην Ιταλία είναι ο Μπέπε Γκρίλλο αυτός που ενισχύεται και πάει πολύ καλά, π.χ. στις πρόσφατες αυτοδιοικητικές εκλογές, είναι γιατί η αριστερά είναι σε πλήρη αποδιάρθρωση με αποκορύφωμα το γεγονός ότι πρόσφατα κατέβηκε στις εκλογές με σύμβολο τον... Αλέξη Τσίπρα.

Άλλωστε, είναι σαφές ότι με όρους δρόμων που ανοίγονται για την ελληνική κοινωνία το ερώτημα δεν είναι απλώς «ναι ή όχι» στα μνημόνια ή «ναι ή όχι» στη λιτότητα. Το ιστορικό δίλημμα είναι «ναι ή όχι στον ευρωπαϊκό δρόμο», αυτή τη «Μεγάλη Ιδέα» του ελληνικού αστισμού εδώ και αρκετές δεκαετίες. Όχι γιατί δεν έχει σημασία η πάλη ενάντια στη λιτότητα, αλλά γιατί ο κόσμος καταλαβαίνει ότι χωρίς συνολικότερη ρήξη με το ευρώ, το χρέος και την Ε.Ε. δεν μπορεί να υπάρξει και απαλλαγή από τη λιτότητα και τις μνημονιακές πολιτικές.

Γι’ αυτό δεν πρέπει να φοβηθούμε να σηκώσουμε το γάντι της συνολικής ρήξης με την «Ευρώπη». Και σε αυτούς από τους αντιπάλους μας που θα κουνάνε το δάκτυλο και θα λένε «θέλετε να φύγετε από την Ε.Ε. και να χάσει η οικονομία το ΕΣΠΑ, οι αγρότες τις επιδοτήσεις, η νεολαία τα ευρωπαϊκά προγράμματα» εμείς λέμε «ναι, θέλουμε να τα χάσουμε»· θέλουμε να χάσουμε τις ιδιωτικοποιήσεις, την ελαστική εργασία, τη διάλυση της αγροτιάς.

Μόνο που επειδή η ρήξη με το ευρώ και την Ε.Ε. δεν είναι «τεχνική», χρειάζεται ταυτόχρονα τον σοσιαλισμό, που από φθαρμένη λέξη και ιδεολογική φαντασία πρέπει να τον κάνουμε νήμα του μετασχηματισμού, του πειραματισμού, του εργατικού ελέγχου, της αυτοδιαχείρισης, της δημοκρατίας των από κάτω· νήμα που θα το χρειαστούμε από την πρώτη στιγμή.

Και όλα αυτά γιατί πρέπει να απαντήσουμε στην τραγική ήττα της Αριστεράς στον τόπο μας που συμπυκνώνεται στο ότι σε μια χώρα που φτάσαμε κοντά στην κρίση ηγεμονίας, σήμερα το λαϊκό κίνημα είναι σε διάλυση και η Αριστερά στην ανυποληψία. Και ο κόσμος του αγώνα βλέπει και εμάς ως μέρος του προβλήματος. Και αυτό, ναι, απαιτεί την πιο βαθιά και πιο ειλικρινή και πιο βασανιστική αυτοκριτική από όλους μας. Όποιος το προσπερνάει απλώς ετοιμάζεται να επαναλάβει λάθη. Αυτοκριτική δεν σημαίνει αυτομαστίγωμα, σημαίνει όμως ικανότητα να αλλάζουμε, σημαίνει ικανότητα να βγάλουμε συμπεράσματα από την πορεία που οδήγησε στην ταύτιση της αριστεράς  με την ήττα.

Και εδώ ας ξεκαθαρίσουμε κάτι: Αν δεν πιστεύαμε ότι οι αγωνιστές της ΛΑΕ πήραν την κρίσιμη στιγμή κρίσιμες επιλογές αξιοπρέπειας που έσωσαν την τιμή της Αριστεράς, δεν θα ήμασταν εδώ. Όμως αυτό δεν φτάνει, σήμερα δεν κρινόμαστε από τα χτεσινά μας ΟΧΙ αλλά από την τωρινή μας πρόταση.

Καλούμαστε να αποτελέσουμε τον καταλύτη για ένα πλατύ μέτωπο ανατροπής, ανοιχτόκαρδο στην απεύθυνση σε όλες τις αριστερές και αγωνιστικές δυνάμεις και πάνω απ’ όλα στον κόσμο του αγώνα, αλλά και ξεροκέφαλο στη ρήξη με τον ευρωπαϊκό δρόμο. Και αυτό δεν γίνεται με ευχολόγια για την επικείμενη κατάρρευση της κυβέρνησης, τον λαό που ξεσηκώνεται, τους εργαζόμενους που μας ακολουθούν· ευχολόγια που δεν είναι πιο αποτελεσματικά από ό,τι οι περιφορές εικόνων για την αντιμετώπιση της ανομβρίας. Αυτό γίνεται με την αναμέτρηση με τις δυσκολίες της περιόδου.

Εάν κάτι βγαίνει ως συμπέρασμα είναι ότι πρέπει να αλλάξουμε και εμείς. Να πάρουμε οριστικό διαζύγιο με τις λογικές της αριστεράς της ήττας: τον κυβερνητισμό, τον μεταρρυθμισμό, τον ευρωπαϊσμό· τον αναχωρητισμό και τον σεχταρισμό· την κοινοβουλευτική αντίληψη για την πολιτική, την ιδιοκτησιακή λογική, τη θεωρητική τεμπελιά, την αναπαραγωγή μικρών και μεγάλων γραφειοκρατιών.

Όντως χρειάζεται να ξαναβρούμε το νήμα της σύνδεσης με τα κινήματα. Όμως, κανένα νικηφόρο κίνημα δεν μπορεί να γεννηθεί με λογικές αναπαραγωγής γραφειοκρατιών, διαμοίρασης συνδικαλιστικών και αυτοδιοικητικών προνομίων, διατήρησης διαύλων προς την εξουσία και την εργοδοσία. Γιατί αυτά κάνουν τους εργαζόμενους και τους νέους να γυρνούν την πλάτη στην οργανωμένη δράση. Άλλωστε, το κύρος τους οι κομμουνιστές και οι αριστεροί το κατέκτησαν στις εξορίες και τις φυλακές, στους δρόμους και τις καταλήψεις, όχι στα πολυτελή ξενοδοχεία όπου συνήθως γίνονται τα συνέδρια της ΓΣΕΕ.

Καλούμαστε να δείξουμε ότι μπορεί να υπάρξει μέτωπο που να χωράει τις διαφορετικές ευαισθησίες, να μη δείχνει σημάδια δυσανεξίας όπου υπάρχει διαφωνία· που δεν θα είναι προνομιακός χώρος και ιδιοκτησία κανενός· που πραγματικός αρχηγός θα είναι τα ίδια τα 5.000 μέλη της ΛΑΕ· που ο λόγος της θα είναι απαλλαγμένος από τις σκουριές της αριστεράς της μεταπολίτευσης· που θα ξέρει ότι είναι το προγραμματικό βάθεμα και η αγωνιστική στράτευση, όχι τα επικοινωνιακά τερτίπια ή η ατομική δημοτικότητα, που χτίζουν τα μέτωπα.

Καλούμαστε να πούμε όχι και στο «μέτωπο - βασανιστήριο διαδικασιών», και στο «μέτωπο - συνεργείο αφισοκολλητών», και στο «μέτωπο - νυφοπάζαρο πολιτευτών». Για να φτιάξουμε το μέτωπο - εργαστήρι για νέες συνθέσεις, νέες επεξεργασίες, νέους τρόπους να κάνουμε πολιτική. Το μέτωπο που δεν επεξεργάζεται «καμπάνιες» αλλά προτείνει σχέδιο για να υπάρξουν ξανά κινήματα· που δεν ρίχνει συνθήματα, αλλά προγράμματα βγαλμένα μέσα από την αναζήτηση των αγωνιστών· που δεν «κατεβάζει γραμμή», αλλά έχει εμπιστοσύνη ότι οι αγωνιστές της βάσης «ξέρουν καλύτερα» και τις/τους ακούει και μαθαίνει· που δεν αναπαράγει ιεραρχίες, ιστορικές ηγεσίες και κατοχυρωμένες ταυτότητες, αλλά φέρνει στο προσκήνιο νέο ριζοσπαστισμό και νέα συντροφικότητα.

Ένα τέτοιο μέτωπο δεν έχει ανάγκη από μάχες οπισθοφυλακής μηχανισμών, που συνήθως αποδεικνύονται μάταιες. Δεν φοβάται τη σύγκρουση απόψεων, επιλέγει να κοιτά κατάματα τις δικές του ανεπάρκειες και παίρνει διαζύγιο από τις ευκολίες και τις ρουτίνες του.

Για να φτιάξουμε ένα μέτωπο που θα ξεβολέψει όλη την αριστερά, θα επιβάλει την κοινή δράση και τη μετωπική συμπόρευση, θα αντιπαλέψει την ανημπόρια και την παραίτηση, θα δώσει ξανά ελπίδα σε έναν λαό απογοητευμένο, προδομένο, ταλαιπωρημένο αλλά όχι ηττημένο.

Το κείμενο συνιστά μια ελαφρώς αναπτυγμένη εκδοχή της ομιλίας του γράφοντος στην Ιδρυτική Συνδιάσκεψη της ΛΑΕ, που διεξήχθη στις 24, 25 και 26 Ιουνίου 2016 στο Στάδιο Ειρήνης και Φιλίας.