Το ενδιαφέρον μας για τις ΕΟΖ δεν μπορεί να αρκείται στην πιθανή συγκεκριμένη οριοθέτησή τους. Στην πραγματικότητα, περισσότερο συντελείται μια διαδικασία ουσιαστικής μετατροπής ολόκληρης της χώρας σε ειδική ζώνη.
Η ιδέα της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης προωθήθηκε σταθερά κυρίως μέσω μηχανισμών οικονομικής συνεργασίας και ενοποίησης, ενώ αντίθετα έως και σήμερα η παράλληλη διαδικασία της πολιτικής ενοποίησης υστερεί σημαντικά σε προχωρήματα και κατακτήσεις.
Οι αντιδράσεις της κοινωνίας με αιχμή τους φοιτητές, τους ερευνητές και τους πανεπιστημιακούς δασκάλους αποτελούν το ανάχωμα στις αναδιαρθρώσεις.
Από τη δεκαετία του 1990 και μετά, βασικό χαρακτηριστικό του αριστερού ευρωπαϊσμού είναι η βαθιά του προσήλωση στην πιο επιθετική λογική ευρωπαϊκού ομόσπονδου κράτους