Τώρα ξέρουμε τι χρειάζεται να γίνει ώστε ένας ανισόρροπος φανατικός δημαγωγός να κερδίσει την επιδοκιμασία των φιλελεύθερων: να παρακάμψει απλώς ένα σύνταγμα για να ρίξει μερικούς πυραύλους. Φαίνεται να υπάρχει συναίνεση μεταξύ όσων συγκροτούσαν το αντι-Τραμπ στρατόπεδο. Αυτός ο πρόεδρος αποτελεί κίνδυνο για τη δημοκρατία στις ΗΠΑ και την παγκόσμια ειρήνη. Ο απόηχος των φασιστών ηγετών του 1930 ακούγεται τρομακτικός. «Τούτη η δημοκρατία βρίσκεται σε σοβαρό κίνδυνο» δήλωσε ο συντηρητικός συγγραφέας Άντριου Σάλλιβαν τις παραμονές της εκλογής Τραμπ. Είναι ανατριχιαστικό ότι αυτός ο μεγαλομανής πρώην τηλεοπτικός σταρ των ριάλιτι που «αρπάζει τις γυναίκες από το μουνί» και «απαγορεύει τους μουσουλμάνους» θα έχει τον έλεγχο του πιο θανατηφόρου οπλοστασίου στον πλανήτη. Και η αντιπολίτευση θα είναι ασυμβίβαστη, μια αντανάκλαση της ρεπουμπλικανικής αδιαλλαξίας που αντιμετώπισε ο Μπαράκ Ομπάμα από την πρώτη μέρα.

Χρειάστηκαν λιγότερο από τρεις μήνες για να διαλυθούν τούτες οι αυταπάτες. Και αρκούσε μονάχα να ρίξει βόμβες χωρίς να τηρηθεί η δέουσα διαδικασία ένας άνθρωπος που στηλιτεύτηκε ευρέως ως πρωτοφασίστας.

Ας δούμε τι λέγεται τώρα για τον Τραμπ. Ο τύπος, που ο Τραμπ αποκάλεσε ψεύτη και εχθρό του λαού, τώρα πίνει νερό στ’ όνομά του – άλλοι περισσότερο, άλλοι λιγότερο. «Πιστεύω ότι ο Ντόναλντ Τραμπ μόλις έγινε πρόεδρος των ΗΠΑ» σχολίασε ο Φαρήντ Ζακάρια, σχολιαστής του CNN σε ανταπόκριση των βομβαρδισμών στη Συρία. «Ο Τραμπ αντέδρασε ενστικτωδώς βλέποντας τους θανάτους αθώων παιδιών» δήλωσε ο Μαρκ Σάντλερ στους New York Times. Ο τίτλος, μετά και τις τροποποιήσεις, ήταν: «Στην επίθεση στη Συρία, η καρδιά του Τραμπ ήρθε πρώτη».

Έτσι, ο άντρας που κάποτε καυχιόταν στο αιμοδιψές κοινό πως θα πει μες στα μούτρα των πεντάχρονων προσφυγόπουλων από τη Συρία ότι οι ΗΠΑ δεν θα τους προσφέρουν καμία ασφάλεια σήμερα «ακολουθεί την καρδιά του». Πράγματι συγκινητικό. Οι «ηθικές διαστάσεις της ηγεσίας» έχουν διεισδύσει στο οβάλ γραφείο του Τραμπ, δήλωσε ο Ντέιβιντ Ιγκνάτιους της Washington Post. Ο Μπράιαν Ουίλλιαμς του MSNBC περιέγραψε την εκτόξευση του πυραύλου χρησιμοποιώντας το επίθετο «πανέμορφη» 3 φορές μέσα σε διάστημα 30 δευτερολέπτων.

Στη Βρετανία, από κοινού φιλελεύθεροι και συντηρητικοί αρθρογράφοι, καθώς και Τόρηδες, φιλελεύθεροι δημοκράτες και Εργατικοί χειροκρότησαν την επιδρομή. Προφανώς ο Τραμπ τώρα επιδεικνύει ηγετικές ικανότητες. Και οι ηγετικές ικανότητες επιδεικνύονται όταν ένας άνθρωπος που όλοι φοβούνταν ότι είναι α. ανισόρροπος, β. δημαγωγός και γ. αυταρχικός ρίχνει βόμβες αψηφώντας τις δημοκρατικές διαδικασίες της χώρας του. Από την άλλη, ο Τζέρεμυ Κόρμπυν των Εργατικών επικρίθηκε έντονα επειδή αναρωτήθηκε αν μια στρατιωτική επιχείρηση υπό την ηγεσία του Τραμπ θα επιτύχει εκεί που όλες οι άλλες επιχειρήσεις στη Μέση Ανατολή έχουν αποτύχει.

Όσοι ασκούν κριτική στη μονόπλευρη επίθεση του Τραμπ στη Συρία χαρακτηρίζονται άκαρδοι μπροστά στα παιδιά που υπέστησαν επίθεση με χημικά, όπως ακριβώς και όσοι ήταν ενάντιοι στον πόλεμο στο Ιράκ και στη Λιβύη δαιμονοποιήθηκαν ως αδιάφοροι γι’ αυτούς που δολοφονήθηκαν, βασανίστηκαν και διώχθηκαν από τον Σαντάμ Χουσεΐν και τον Μουαμάρ Καντάφι. Ας είμαστε όμως καθαροί. Η χρήση χημικών αερίων ενάντια σε παιδιά και ο απερίγραπτος θάνατος που υπέστησαν είναι απεχθές έγκλημα. Ο πρόεδρος Άσαντ είναι ένας αιματοβαμμένος τύραννος που έχει σφαγιάσει αμέτρητους Σύρους με τις βόμβες του και του αξίζει να ζήσει τις τελευταίες μέρες του σαπίζοντας σε ένα κελί. Ο Βλαντίμιρ Πούτιν, επίσης, κολυμπάει στο αίμα των παιδιών από τη Συρία και την Τσετσενία. Αν όμως πίστευα στ’ αλήθεια ότι ο Ντόναλντ Τραμπ είναι ο σωτήρας των παιδιών στη Συρία, θα είχα επανεξετάσει τη θέση μου.

Η ιστορία των δυτικών στρατιωτικών επεμβάσεων στον αραβικό κόσμο είναι μια αιματηρή αποτυχία. Θυμηθείτε τη Λιβύη –και πώς τα πράγματα θα ήταν διαφορετικά αυτή τη φορά– πριν η χώρα μπει σε ένα βίαιο αδιέξοδο και κατακλυστεί από ισλαμικές πολιτοφυλακές. Όσοι επικροτούν αυτή την τελευταία επέμβαση υπονοούν, σιωπηλά ή με άλλον τρόπο, ότι τούτη τη φορά θα είναι διαφορετικά. Και ποιος θα αντιστρέψει το σερί των αποτυχημένων, αιματηρών επεμβάσεων των ΗΠΑ στον αραβικό κόσμο; Ο Τραμπ.

Δημιουργούνται δύο εύλογες εκτιμήσεις με αφορμή τη συγκεκριμένη επιδρομή. Πρώτον, ήταν καθαρά συμβολική. Προς το παρόν, αυτό φαίνεται το πιο πιθανό. Η κυβέρνησή του έστειλε προειδοποίηση στη Ρωσία, που με τη σειρά της ειδοποίησε τις δυνάμεις του Άσαντ. Οι στρατιωτικές απώλειες στη Συρία ήταν ελάχιστες και οι βομβιστικές επιδρομές από τη συγκεκριμένη στρατιωτική βάση συνεχίζονται. Σε αυτή την περίπτωση, όλα έγιναν για τα μάτια του κόσμου και σχεδιάστηκαν κυρίως για το ντόπιο αμερικάνικο κοινό σε μια περίοδο που τα νούμερα των δημοσκοπήσεων ήταν καταστροφικά για τον πρόεδρο. Δεύτερον, η επιδρομή σηματοδοτεί την έναρξη της περαιτέρω κλιμάκωσης της εμπλοκής των ΗΠΑ στον δυσεπίλυτο συριακό εμφύλιο. Αυτό σημαίνει ότι ανατίθεται στον Τραμπ η ηγεσία για να εμβαθύνει τη στρατιωτική εμπλοκή σε έναν πόλεμο που έχει ήδη κοστίσει εκατοντάδες χιλιάδες ζωές. Πόσο ευοίωνες είναι άραγε αυτές οι δύο επιλογές;

Καλό αυτό για τον Τραμπ, λένε οι φιλελεύθεροι ειδήμονες, αλλά ο ίδιος στερείται στρατηγικής ικανότητας. Αναφορικά με τη Συρία, ισχύει. Δεν έχει καμία στρατηγική εκεί. Αλλά ας μην υποκρινόμαστε ότι ο άνθρωπος που νίκησε τόσο τον ρεπουμπλικανικό και τον δημοκρατικό κομματικό μηχανισμό στερείται στρατηγικής ικανότητας. Έχει αποδειχτεί ικανός στο να κερδίζει δύναμη και τώρα θα τη συσσωρεύσει – με τη βοήθεια όσων επικρότησαν την επιδρομή.

Ο Τραμπ τώρα έχει πάρει θάρρος. Οι αυθεντίες τον επικροτούν, οι κριτικοί του τον επαινούν, οι σοκαριστικά θετικές αξιολογήσεις σίγουρα θα κορυφωθούν. Σίγουρα θα ακολουθήσει περαιτέρω στρατιωτική δράση – από έναν άνθρωπο που επανειλημμένως έχει καυχηθεί για την παράβαση των κανόνων του πολέμου. Έχει παρακάμψει ήδη μία φορά το σύνταγμα, και μάλιστα επαινέθηκε γι’ αυτό: Γιατί να μην το επαναλάβει; Και αν γίνει πόλεμος με τη Βόρεια Κορέα, τι θα πουν οι φιλελεύθεροι ειδήμονες; Κάποιοι θα ζητωκραυγάσουν γι’ αυτόν ξανά από την αρχή. «Πού είναι η συμπόνια σας για τα δείνα που συμβαίνουν στη Βόρεια Κορέα;» θα είναι η σιωπηλή αντίθεσή τους, όπως ακριβώς ήταν με το Ιράκ και τη Λιβύη. Είχαμε τους δημοκρατικούς του Ρόναλντ Ρήγκαν, τώρα θα προκύψουν οι φιλελεύθεροι του Τραμπ. Άλλοι θα πουν όχι, στηρίξαμε τον βομβαρδισμό στη Συρία αλλά τούτος ο νέος πόλεμος είναι διαφορετικός, αυτό παραπάει.

Πολύ αργά. Θα έχουν νομιμοποιήσει άλλη μια συνταγματική-στρατιωτική επέμβαση, που η εκ των υστέρων αντίθεσή τους θα είναι τόσο θλιβερή όσο και υποκριτική. Ένας άνθρωπος που υποστηρίζει τα βασανιστήρια και στηλιτεύει τους προκατόχους του για το ότι δεν έκλεψαν το Ιράκ και το πετρέλαιο της Συρίας θα αποκατασταθεί από τις φιλελεύθερες δυνάμεις ως ένας συμπονετικός άνθρωπος, με δύναμη, με την αποφασιστικότητα που προφανώς έλειπε από τον Ομπάμα.

Μπορεί τότε να γεννηθεί μια πολεμική, στρατιωτική προεδρία, με τη στήριξη ορισμένων φιλελεύθερων που κάποτε επέκριναν τον Τραμπ ως έναν πιθανό Αμερικανό Μουσσολίνι. Λοιπόν, εντάξει, ήταν η φιλελεύθερη Ιταλία που έδωσε τα κλειδιά στον Μουσσολίνι. Η ιστορία δείχνει ότι ο πόλεμος αποτελεί την ιδανική ευκαιρία στις αυταρχικές προσωπικότητες να συσσωρεύουν, να σταθεροποιούν και να συγκεντρώνουν εξουσία. Η διαφωνία μπορεί εύκολα να παρουσιαστεί ως προδοσία, ο σοβινισμός σαρώνει το έθνος ενισχύοντας τη δημοτικότητα του κυβερνήτη, οι επικριτές συμμορφώνονται καθώς οι συνταγματικοί κανόνες καταπατούνται σε περιόδους εθνικής κρίσης.

Ότι συνέβη στη Συρία δεν μπορεί να διαχωριστεί από όσα έγιναν στο Ιράκ ή την Υεμένη. Στη Μοσούλη τουλάχιστον 150 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους έπειτα από βομβιστική επίθεση του Τραμπ – μία από τις πιο θανατηφόρες επιδρομές των ΗΠΑ μετά την καταστροφική εισβολή στο Ιράκ. Πρόκειται για μεγαλύτερο αριθμό νεκρών από αυτόν που προκάλεσε η επίθεση του Άσαντ με αέριο στην πόλη Καν Σαϊκούν, ακόμα κι αν τα αμερικανικά όπλα που σκότωσαν ήταν νόμιμα.

Δεκάδες σκοτώθηκαν από αμερικανική επιδρομή και ενάντια σε σχολείο στη Συρία πριν από έναν μήνα, όμως οι νέοι απολογητές του Τραμπ δεν πένθησαν· όπως συνέβη και με τους 30 πολίτες που σκοτώθηκαν στην Υεμένη τον Ιανουάριο από επιδρομή του Τραμπ, ανάμεσά τους και παιδιά. Υπάρχουν παιδιά και στην Υεμένη, ξέρετε, και σφαγιάζονται από τα σαουδαραβικά αεροπλάνα με τη στήριξη των ΗΠΑ και της Βρετανίας. Οι φιλελεύθεροι απολογητές του Τραμπ δεν κλαίνε γι’ αυτά, ούτε αναγνωρίζουν την ύπαρξή τους έστω: πρόκειται προφανώς για μη ανθρώπους και όχι για παιδιά που κρατούσαν τα αρκουδάκια τους όταν οι βόμβες των Δυτικών έπεφταν βροχή στα κεφάλια τους.

Πόσο αφελείς ήταν κάποιοι από εμάς. Ναι, ορισμένοι από αυτούς τους φιλελεύθερους ήταν χειροκροτητές του Τζωρτζ Μπους όταν ξεκίνησε την εισβολή στο Ιράκ, η οποία βύθισε τη χώρα –και την περιοχή– στο αίμα και στο χάος. Έμαθαν το μάθημά τους όμως, σωστά; Θέλω να πω, ο Τραμπ κάνει τον αιματοβαμμένο Μπους να μοιάζει με πρότυπο ευπρέπειας δίπλα του· σίγουρα δεν θα επικροτήσουν και την πολεμική μηχανή του Τραμπ ούτε θα τον επαινέσουν που την έβαλε μπρος;

Μία από τις βασικές αντιρρήσεις για την προεδρία του Τραμπ ήταν ότι είναι ασταθής, παρορμητικός, με αυταρχικά ένστικτα και ότι θα αγνοήσει συνταγματικούς κανόνες. Και όντως, αποδείχτηκαν αληθινές, ενώ για αυτή τη συμπεριφορά του επικροτήθηκε από πρώην επικριτές του, που τον ενθάρρυναν να προχωρήσει ακόμα περισσότερο. Κι πράγματι το «δεν είμαι οπαδός του Τραμπ, αλλά...» θα είναι το σύνθημα των πρώην επικριτών του. Παρ’ όλα αυτά, τα παιδιά στη Συρία θα πεθαίνουν, όπως πεθαίνουν στο Ιράκ, στην Υεμένη και αλλού. Η ιστορία θα ρωτήσει: Πώς έγινε πρόεδρος αυτός ο άνθρωπος; Και πώς διατήρησε τη δύναμη που είχε; Μην κοιτάμε μακριά από την εύθραυστη, αδύναμη, αξιολύπητη φιλελεύθερη «αντιπολίτευση». Οι ΗΠΑ αλλά και όλος ο κόσμος αξίζουν κάτι καλύτερο.

μετάφραση: Ματίνα Ρούσσου

πηγή: The Guardian