Είναι γνωστό το μοτίβο που χρησιμοποιείται σε διάφορες σειρές, ταινίες και βιβλία, όπου ο πρωταγωνιστής ή η πρωταγωνίστρια πεθαίνει και ξυπνάει ξανά και ξανά στην ίδια κομβική στιγμή για τη ζωή του και ξαναζεί από εκεί. Αυτό συμβαίνει συνεχώς, μέχρι ο πρωταγωνιστής ή η πρωταγωνίστρια να δει κάτι καθοριστικό που του διέφευγε καιρό ώστε να μπορέσει να το ξεπεράσει και να ξυπνήσει ενώ έχει επανέλθει στην καθημερινότητά του με πραγματικούς όρους.

Κάπως έτσι έχει διαρθρωθεί και η κατάσταση στη φοιτητική αριστερά από το 2016 και μετά. Κάθε φορά που φαίνεται πως υπάρχει μια ευκαιρία να ξεπεραστεί το κλίμα αδράνειας και απομονωτισμού ξαναγυρνάμε στο ίδιο σημείο. Προφανώς το τι έχει συμβεί στο εσωτερικό πολιτικοκοινωνικών δικτυώσεων δεν μπορεί να είναι ξεκομμένο από το όλο κλίμα που επικρατεί στην κοινωνία και στο κίνημα μετά το 2015. Η λογική της ήττας και του μνημονιακού-ευρωπαϊκού μονόδρομου που προώθησαν οι επιλογές της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝ.ΕΛ. επηρέασαν σημαντικά τη γενιά μας, εμφυσώντας μια λογική ήττας των αγώνων που έδωσαν οι προηγούμενοι. Αυτό δημιούργησε ένα πεδίο που, εφόσον η «αριστερά» στο μυαλό αρκετού κόσμου είχε τα όρια του ΣΥΡΙΖΑ, δηλαδή μιας πολιτικής μνημονιακής διαχείρισης με επίφαση δημοκρατίας, οι τάσεις εξατομίκευσης και επιβιωτισμού, οι οποίες ήδη είχαν δημιουργηθεί στη νεολαία, οξύνθηκαν. Εκεί η αριστερά στις σχολές είχε μια ευκαιρία να επανοηματοδοτήσει την ύπαρξή της «από τα κάτω», από τους κοινωνικούς χώρους, δίνοντας μάχες για την ανασυγκρότηση των κοινωνικών ρευμάτων αντίστασης εντός των σχολών. 

Σημείο καμπής που επικαθόρισε και άλλαξε τη στάση του συνόλου των δυνάμεων που παρεμβαίνουν στη φοιτητική αριστερά ήταν οι οργανωτικές αντιπαραθέσεις και τα εκφυλιστικά γεγονότα που παρέλυσαν το μόρφωμα των ΕΑΑΚ που εν μέρει επιτελούσε μέχρι εκείνη τη στιγμή κεντρικό ρόλο στην ανασυνθετική διαδικασία. 

Αυτό συνέβαινε καθώς μια σειρά από σχήματα είχαν πάρει πρωτοβουλίες για τη δημιουργία ενός αριστερού ριζοσπαστικού σχήματος ανά κοινωνικό χώρο όχι με όρους συγκόλλησης των επιμέρους δικτύων αλλά με όρους κοινής κοινωνικής πρακτικής στους φοιτητικούς συλλόγους και λειτουργίας ως ενιαίο σχήμα στην παρέμβαση σε αυτούς. Δυστυχώς τα ΕΑΑΚ, κατά πλειοψηφία, αντιμετώπισαν, ανά χώρους και τελικά και κεντρικά, το ζήτημα της ώσμωσης και ενοποίησης με τις δυνάμεις της ΑΡΕΝ και του ΑΡΔΙΝ στη βάση ενός λαθεμένου διπόλου: το δίπολο της διεύρυνσης ή υπέρβασης του μορφώματος, δημιουργώντας ένα οργανωτίστικο και φτωχό πλαίσιο συζήτησης που συμπυκνώθηκε κυρίως στο κομμάτι του «ονόματος»του δικτύου. Μη βλέποντας την πραγματική δυνατότητα δημιουργίας μιας ενιαίας πανελλαδικής δικτύωσης της φοιτητικής αριστεράς, η κουβέντα εντός του δικτύου των σχημάτων έφτανε με λογικά άλματα στο «τέλος του δρόμου», χωρίς να έχουν προηγηθεί οι κατάλληλες διαδικασίες μεταξύ των σχημάτων ανά κοινωνικούς χώρους, με στρατηγικό στόχο τη δημιουργία ενός ριζοσπαστικού αριστερού σχήματος ανά χώρο και την ενοποίηση των κριτηρίων αποτίμησης και σχεδιασμού.

Τα γεγονότα των οργανωτικών αντιπαραθέσεων, των βιαιοτήτων, των διαγραφών και συνεχών διασπάσεων σχημάτων δημιούργησαν ένα τοξικό πεδίο για όλους τους ριζοσπάστες αγωνιστές και τις αγωνίστριες για μακρό διάστημα αλλά και καθόρισαν τις πολιτικές γραμμές εντός φοιτητικής αριστεράς. Αρχικά οι δυνάμεις της ΑΡΕΝ και του ΑΡΔΙΝ αντικειμενικά αποστασιοποιήθηκαν, πράγμα που οδήγησε και στη δική τους εσωστρέφεια και αποστασιοποίηση από τις κοινές διαδικασίες.

Η νΚΑ πήρε την επιλογή να δει μονόπλευρα τα γεγονότα και να παίξει τη γραμμή «διαγραφή της ΑΡΑΣ», ενώ παράλληλα επέλεξε να μη δει τις ευθύνες τής τότε συμμάχου της, της ΑΡΙΣ, λέγοντας ότι η ευθύνη για τις οργανωτικές αντιπαραθέσεις είναι μονόπλευρη. Προχώρησε σε μια επιθετική υλοποίηση της λογικής της για αντικαπιταλιστική πτέρυγα, διαγράφοντας όλα τα μέλη της ΑΡΑΣ από τα σχήματα που συνυπήρχαν και οδηγώντας τα ΕΑΑΚ σε μια κατάσταση όπου στην Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη τα ενιαία σχήματα ΕΑΑΚ μετριούνται στο ένα χέρι. Αντίστοιχα, οι δυνάμεις ΑΡΙΣ και ΑΡΑΣ τροφοδοτήθηκαν από αυτή την κατάσταση και προσπάθησαν με όρους φυσιογνωμισμού και πολιτικής ιδιοτέλειας να αποτελέσουν μοχλό πίεσης εντός του μορφώματος χωρίς την παραμικρή αυτοκριτική σε σχέση με τον εκφυλισμό που επέφεραν στο δίκτυο. Αυτό έδειξε και το ότι τελικά αυτές οι πολιτικές αντιλήψεις δεν έχουν κάποια υπαρκτή πρόταση για άλλη λειτουργία, απεύθυνση και φυσιογνωμία των σχημάτων παρά μόνο μια θολή αναφορά στο συσπειρωσιακό μοντέλο, το οποίο επί της ουσίας δεν μπορεί και να εξυπηρετηθεί από τέτοιες πρακτικές.

Παρ’ όλα αυτά, πέρα από τα ζητήματα συντροφικότητας και προβληματικών φυσιογνωμιών εντός του δικτύου των σχημάτων, διαμορφώθηκαν συγκεκριμένες πολιτικές στρατηγικές που έχουν «ακραίους στόχους». Στρατηγικές που φιλοδοξούν να εξοβελίσουν αντιλήψεις, δυνάμεις, τρόπους και κανόνες λειτουργίας παράγοντας την πολιτικοποίηση και τις συμπεριφορές που τους είναι χρήσιμες. Οι στρατηγικές που ξεδιπλώνονται,, είτε της αντικαπιταλιστικής πτέρυγας είτε του χαλαρού δικτύου συνεργαζόμενων σχημάτων (ακόμα και 3 σε μια σχολή), είναι και οι δύο τελικά στρατηγικές «παραταξιοποίησης» και επιχειρούν ⎼από διαφορετικές αφετηρίες⎼ μια σκληρότερη και πιο κλειστή συγκρότηση των ΕΑΑΚ, οδηγώντας συνολικά το μόρφωμα σε εσώστρεφες κουβέντες. Στρατηγικές που εντέλει συνυπάρχουν σε μια σειρά διασπάσεις και υλοποιούν μονομερείς ενέργειες καταλήγοντας να περιγράφουν την κατοχύρωση «ζωτικού χώρου» εντός των ΕΑΑΚ για μια οργανωμένη αντίληψη και δεν φιλοδοξούν να περιγράψουν ένα σχέδιο που να μπορεί να τους εμπεριέχει όλους και να πάει μπροστά τη φοιτητική αριστερά και το νεολαιίστικο κίνημα.

Τα τελευταία δύο χρόνια, συνολικά η φοιτητική αριστερά και ειδικά τα ΕΑΑΚ ⎼έχοντας και μεγαλύτερη ευθύνη λόγω εκπροσωπήσεων⎼, φάνηκαν κοινωνικά, κινηματικά και πολιτικά ανεπαρκή σε σχέση με την κατάσταση του φοιτητικού υποκειμένου και τις αναγκαιότητες των φοιτητικών συλλόγων. Επικράτησε μια λογική ανιεράρχητης αιτηματολογίας και καταγγελιολογίας μακριά από την κουβέντα των συλλόγων, πιο πολύ στα μέτρα της αριστεράς. Επιλέξαμε μια λογική ορισμού των δικών μας αιτημάτων σαν εξωτερικότητες στους φοιτητικούς συλλόγους, χωρίς να παίρνουμε υπόψη την επινοητικότητα και τους προβληματισμούς των φοιτητών και των φοιτητριών. Αυτό έδειξε την υποτίμηση αλλά και τη λάθος εκτίμηση που κάναμε σε σχέση με τον τρόπο και τον βαθμό που είχε ενσωματώσει την ήττα το κοινωνικό υποκείμενο. Είναι εμφανής ο διαχωρισμός σε σχέση με τον κόσμο που μπήκε στο πανεπιστήμιο πριν από την «έξοδο από τα μνημόνια» και μετά. Αυτό συγκροτεί μια εκ νέου αντιφατικότητα στον τρόπο συγκρότησης της νεολαίας σήμερα, η οποία φαίνεται να έχει προβληματισμούς σε σχέση με το μέλλον της, να έχει ενσωματώσει το TINA με διαφορετικές διαβαθμίσεις ανά έτος, και κυρίως να θέλει να αντιδράσει αλλά λόγω της αποσυγκρότησης των συλλόγων να μη γνωρίζει τον τρόπο με τον οποίο θα αγωνιστεί. Τελικά,  το στοίχημα δεν ήταν και δεν είναι στη συγκυρία το «πώς τα λέμε» αλλά το «πώς τα κάνουμε» και πώς εγχαράσσουμε συλλογικές πρακτικές σε ένα φοιτητικό σώμα που ακολουθεί σε σημαντικό βαθμό ατομικές πρακτικές.

Προφανώς και υπήρχαν εξαιρέσεις σε αυτή την κατάσταση, μιας και σύντροφοι και συντρόφισσες πανελλαδικά ⎼εντός και εκτός ΕΑΑΚ⎼ προσπαθήσαν να επαναφέρουν την κουβέντα της ανασυγκρότησης των φοιτητικών συλλόγων μέσω της εμπλοκής των φοιτητών στην καθημερινότητα του συλλόγου τους, αποτελώντας οργανικό κομμάτι αυτού αλλά και των συλλογικών τους διαδικασιών.

Στη βάση αυτής της προσπάθειας είδαμε φέτος μια χρονιά με επιμέρους κινηματικά ξεσπάσματα, πιο μαζικά και διεκδικητικά από τους αγώνες των προηγούμενων χρόνων. Αυτό συνδεόταν άμεσα και με το κίνημα των καθηγητών και των δασκάλων ενάντια στο προσοντολόγιο, και ουσιαστικά στον ατομικό φάκελο προσόντων σε όλες τις βαθμίδες, που αναζωογόνησε συνολικά την κουβέντα εντός του κινήματος. Ταυτόχρονα, οι μαζικές συνελεύσεις σε σχολές με ακόμα πιο αρνητικό συσχετισμό δύναμης ⎼όπως το Γεωπονικό ενάντια στο σχέδιο «Εύριπος»⎼, η «επιστροφή» στις συλλογικές διαδικασίες σε συλλόγους που φαίνονταν απονεκρωμένοι όπως η Ιατρική, οι για άλλη μια χρονιά μαζικές συνελεύσεις για τη διεκδίκηση του δικαιώματος στη σίτιση από τους φοιτητικούς συλλόγους στην Ξάνθη, όλα αυτά δείχνουν μια διαφορετική εικόνα κινηματικά και πολιτικά. Αποτελούν όψεις επανεμφάνισης ενός φοιτητικού κινήματος που δυστυχώς λόγω ανεπάρκειας συνολικά από τη φοιτητική αριστερά δεν πήρε πιο πανελλαδικά χαρακτηριστικά, διάρκεια, και ρηξιακή κατεύθυνση.

Λόγω της διασποράς των κινηματικών ξεσπασμάτων αλλά και της έντονης αδυναμίας της φοιτητικής αριστεράς τα τελευταία χρόνια να συνολικοποιήσει αυτούς τους αγώνες, υπήρξε η αναγκαιότητα αλλά και η δυνατότητα για τη διεξαγωγή πανελλαδικού διημέρου των ΕΑΑΚ στα τέλη του πρώτου εξαμήνου. Μέσω της αποτίμησης των επιμέρους κινηματικών διαδικασιών, θα ήταν δυνατό να ενοποιηθούμε στην πράξη σε μια κατεύθυνση ανασυγκρότησης των φοιτητικών συλλόγων, όξυνσης και «επικοινωνίας» των επιμέρους αγώνων. Η αποσυγκρότηση που επέφερε ο μη συντονισμός των σχημάτων φάνηκε τόσο στο κίνημα των εκπαιδευτικών, όπου η πλειοψηφία των σχημάτων κατέληξαν να συμμετέχουν στις κινητοποιήσεις ακολουθητικά και, ενώ η μαζικότητα των μπλοκ των φοιτητικών συλλόγων έπαιξε ρόλο, δεν υπήρξε μεταφορά του κλίματος στους φοιτητικούς συλλόγους. Αυτό φάνηκε και στο δεύτερο εξάμηνο, που βγήκαν ελάχιστες γενικές συνελεύσεις, και δη στις καθηγητικές σχολές, οι οποίες πλήττονται άμεσα από την αλλαγή του τρόπου διορισμών.

Δεν πρέπει επίσης να υποτιμούμε το ότι η προεκλογική αναμονή και ο διπολισμός που καλλιεργείται από τον ΣΥΡΙΖΑ και τη Ν.Δ. επηρεάζει και το κλίμα στους φοιτητικούς συλλόγους, καλλιεργώντας στη νεολαία ένα αίσθημα αναμονής και εγκλωβισμού.

Έτσι, δεδομένης της σχετικής αδρανοποίησης εντός των συλλόγων, τα σχήματα πρέπει να δώσουν τη μάχη των φοιτητικών εκλογών. Μια μάχη που έχει κρίσιμο πολιτικό διακύβευμα, την ανασυγκρότηση των φοιτητικών συλλόγων ως εκείνων των συλλογικών φορέων υπεράσπισης των φοιτητικών συμφερόντων. Ιδιαίτερα στην εποχή του σκληρού διπόλου πρόοδος ή συντήρηση, που μπαίνει εμφατικά από την κυβέρνηση, η φοιτητική αριστερά στη νεολαία έχει σημασία να αποτυπώσει συνολικά ένα ρεύμα μέσα στο πανεπιστήμιο που αρνείται να ενσωματωθεί στη μνημονιακή κανονικότητα. Είναι δηλαδή αναγκαίο ένα στίγμα που να βάζει συνολικά πρόταγμα υπεράσπισης των επαγγελματικών και φοιτητικών δικαιωμάτων της νεολαίας, κόντρα στην «κανονικότητα» των μνημονίων και των πολιτικών της Ε.Ε.

Στη βάση αυτού, όντως είχε μια σημασία τα σχήματα ΕΑΑΚ να αποτιμήσουν τις κινηματικές και πολιτικές διεργασίες των φοιτητικών συλλόγων και στη βάση των πολιτικών εξαγόμενων να ορίσουν το στίγμα τους ενόψει των φοιτητικών εκλογών. Ουσιαστική προϋπόθεση για κάτι τέτοιο θα ήταν να γίνει σε μια χρονικότητα που θα εγγυούνταν ότι όντως μπορεί να υλοποιηθεί ένας κοινός βηματισμός, και η κουβέντα δεν θα είχε μορφή εσώστρεφης «παρουσίασης» προαποφασισμένων σχεδίων. Χρειάζεται, επομένως, εγγύηση της εξασφάλισης χρόνου προετοιμασίας και συζήτησης σε επίπεδο σχημάτων και πόλεων. Δυστυχώς, αυτό δεν ήταν κοινός τόπος για όλες τις πολιτικές αντιλήψεις που παρεμβαίνουν στα ΕΑΑΚ, με αποτέλεσμα να βγαίνουν από σχήματα 4 διαφορετικά κείμενα-προτάσεις σε σχέση με το γιατί και το πότε και με ποια διαδικασία πρέπει τα ΕΑΑΚ να συντονιστούν, οι οποίες όντως δεν συντίθεται.

Όπως περιγράφεται και παραπάνω, αυτό αποτελεί απλώς την απόρροια ενός βαθύτερου προβλήματος που διαιωνίζεται εντός του δικτύου των σχημάτων τα τελευταία δύο χρόνια. Ουσιαστικά, η εσωτερική κουβέντα του μορφώματος έχει αδρανοποιηθεί μιας και ακολουθούνται αρκετά αποκλίνοντες σχεδιασμοί από τις αντιλήψεις στο εσωτερικό του. Διαφορετική πολιτική λογική στον κινηματικό σχεδιασμό για τους συλλόγους σημαίνει και διαφορετικές γραμμές σε σχέση με το πότε και γιατί πρέπει τα ΕΑΑΚ να συντονίζονται.

Παράλληλα, η διεξαγωγή διημέρου με την απουσία μίας ή παραπάνω πολιτικών αντιλήψεων, ή ακόμα και με την παρουσία μόνο μίας οργάνωσης ⎼ πρακτική που εφαρμόζεται συχνά το τελευταίο διάστημα⎼ δεν μπορεί να νομιμοποιείται από το δίκτυό μιας και δημιουργεί διαφορετικές ταχύτητες στο εσωτερικό του με βάση την ιδεολογικοπολιτική τοποθέτηση της κάθε δύναμης. Οι διαφορετικοί σχεδιασμοί δεν μπορούν να αξιολογηθούν και να αντιπαρατεθούν με «τεχνητή» γεωμετρία. Για εμάς παραμένει στρατηγική η αναγκαιότητα μιας ενιαίας ριζοσπαστικής φοιτητικής αριστεράς που θα συντονίζεται με όρους θέσης - αντίθεσης - σύνθεσης, γι’ αυτόν τον λόγο θέλουμε τα ΕΑΑΚ να συντονίζονται με όλα τα σχήματα που συμμετέχουν σε αυτά ακόμη, ανεξάρτητα από τους όποιους «συσχετισμούς» αντιλήψεων. Γι’ αυτό και η επιλογή που εντέλει πήρε η νΚΑ για διεξαγωγή διημέρου μόνο με τις δυνάμεις της είναι για εμάς σημαντική υπονόμευση για τη λειτουργία των ΕΑΑΚ, αλλά και εν συνόλω για τη φοιτητική αριστερά και την αγωνιζόμενη φοιτητιώσα νεολαία. Όχι απλώς επειδή κανονικοποιεί μια λογική «κάποια σχήματα όταν θέλουν συντονίζονται», αλλά κι επειδή επιλέγεται μια λογική μικροηγεμονισμού, δηλαδή επιβολής ηγεμονίας με όρους οργανωτικούς και βέτο. Στο πεδίο που διαμορφώνουν επίσης τέτοιες επιλογές, καταργείται ακόμα και το ίδιο το περιεχόμενο της πολιτικής διαπάλης των ιδεών και των αντιλήψεων καθώς εξαλείφεται η αναγκαιότητας επιλογής πολιτικού και κινηματικού σχεδιασμού με εξωστρεφή κριτήρια, με βάση δηλαδή την κοινωνική αποτελεσματικότητα και τη μαζικότητα ή με κάποια έστω κριτήρια.

Θεωρούμε, λοιπόν, ότι πρέπει κάπως συλλογικά να πάρουμε την απόφαση να λύσουμε τον «γρίφο» που μας κάνει να ξυπνάμε στο ίδιο σημείο ξανά και ξανά. Να γίνει καταρχάς η αναγκαία αυτοκριτική που απαιτεί η συγκυρία, με τόλμη αλλά και αίσθημα ευθύνης για την αναγκαία ριζοσπαστική αριστερά στο σημερινό πανεπιστήμιο. Να ξαναμιλήσουμε για την ανασυγκρότηση των φοιτητικών συλλόγων, ξεκινώντας από την ανάλυση για τη σημερινή νεολαία ⎼φοιτητιώσα, εργαζόμενη και άνεργη⎼, με στόχο την εκ νέου ανασύνθεσή της σε ενεργό κοινωνικό υποκείμενο.

Να δούμε τις φοιτητικές εκλογές ως μια μάχη για την κατοχύρωση ενεργών φοιτητικών συλλόγων, επανεκκινώντας ανοιχτές ανασυνθετικές διαδικασίες εντός αυτών. Μια μάχη για να ξαναποκτήσουν πνοή οι συλλογικές μας διαδικασίες, για ζωντανούς κοινωνικούς χώρους με άσυλο, όχι μόνο με όρους αξιακούς αλλά με όρους κατοχύρωσης της συλλογικής ζωής εντός των σχολών.

Η σημασία των φετινών φοιτητικών εκλογών είναι μεγάλη, και όντως τα αποτελέσματά τους θα αποτελέσουν δείκτη για τον τρόπο που συγκροτείται η φοιτητιώσα νεολαία στο σήμερα αλλά και για την κατάσταση των δυνάμεών μας. Γι’ αυτό κι έχει μεγάλη σημασία τα ΕΑΑΚ μετά τις φοιτητικές εκλογές να αποτιμήσουν συνολικά τη κίνησή τους και το πως αρθρώθηκαν τα διάφορα σχέδια της φετινής χρονιάς και με κριτήρια τα εκλογικά αποτελέσματα που αποτυπώνουν σε σημαντικό βαθμό την κατάσταση των ρευμάτων εντός των φοιτητικών συλλόγων. Αφού μέσα από τις παλινωδίες και τους τακτισμούς χάθηκε η ευκαιρία ενός πραγματικού πανελλαδικού διημέρου πριν από τις φοιτητικές εκλογές, ας μη χαθεί και η δυνατότητα της συζήτησης μετά από μια πολιτική μάχη μεγάλης σημασίας. Ταυτόχρονα τίθεται η αναγκαιότητα τα ΕΑΑΚ να σχεδιάσουν με όψη τις αιχμές που ανοίγονται στη συνέχεια από πλευράς υπουργείου (μη κλείσιμο συγχωνεύσεων, νέο λύκειο, άνοιγμα λιστών προσοντολογίου κ.λπ.) αλλά και να δημιουργήσουν ένα κλίμα απόρριψης της κυρίαρχης πολιτικής εντός των φοιτητικών συλλόγων ενόψει των πολλαπλών εκλογικών διαδικασιών. Αυτή η διαδικασία θα μπορούσε να αποτελέσει κομμάτι της πολιτικής επανεκκίνησης της υπόθεσης της φοιτητικής αριστεράς εν συνόλω. Μιας διαδικασίας που είναι αναγκαία σήμερα αν θέλουμε όντως να βγούμε από τη λούπα της επανάληψης μιας προβληματικής κατάστασης.