Τους συντρόφους από την αριστερή νεολαία Mugra τους συναντήσαμε πρώτη φορά στο Βαλκανικό Φόρουμ Αριστερών Νεολαιών που διεξήχθη τον Δεκέμβριο του 2015 στα Τίρανα. Είχαμε την ευκαιρία να συνεχίσουμε την πολύ ενδιαφέρουσα επαφή μαζί τους στο camping Radikal που διεξήχθη φέτος το καλοκαίρι από τις 30 Ιουλίου έως τις 8 Αυγούστου στον Πλατανιά Πηλίου, όπου μας ζήτησαν να δημοσιοποιήσουμε και στην Ελλάδα την κατάσταση που μας περιέγραφαν για την πολιτική συγκυρία στη χώρα τους, η οποία σε μεγάλο βαθμό μάς ήταν άγνωστη παρά την εγγύτητα των δύο χωρών. Η Mugra, γέννημα του φοιτητικού κινήματος του 2014, του πρώτου φοιτητικού κινήματος που γνώρισε η Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας όπως συγκροτήθηκε μετά τη διάλυση της Γιουγκοσλαβίας, αν και παλεύει σε μια άνιση μάχη με τη διάλυση της αριστεράς και του εξαιρετικά δυσμενούς συσχετισμού που κληροδοτήθηκαν σε αυτά τα καθεστώτα, δείχνει να είναι μια πρώτη ελπιδοφόρα προσπάθεια για την ανασυγκρότηση του λαϊκού κινήματος. Μάλιστα, σε συνδυασμό με το νεοϊδρυθέν –επίσης πρώτο στο είδος του– αριστερό κόμμα Levica, που θα κατέβει στις επικείμενες εκλογές, και την κατάσταση αστάθειας που παρατείνεται είμαστε σε θέση να πούμε ότι υπάρχει μια πρώτη βάση για την ανατροπή της προϋπάρχουσας, πολύχρονης και ολοκληρωτικής «ομαλότητας». Ακολουθεί μεταφρασμένο ολόκληρο το κείμενο των συντρόφων, που γράφτηκε στις 24 Ιουνίου 2016.

Τα γεγονότα που εξελίσσονται στη Μακεδονία τα τελευταία δύο χρόνια καταδεικνύουν ότι οι διαπραγματεύσεις μεταξύ κάποιων πολιτικών ελίτ δεν έχουν ποτέ τη δυνατότητα να αποφέρουν γόνιμες, πραγματικές ή αξιόπιστες λύσεις στα προβλήματα του συστήματος, τα οποία συνεχώς δίνουν χώρο σε εγκληματικές και αυταρχικές πρακτικές.

Τον Μάιο του 2015, σημαντικός αριθμός υψηλών κυβερνητικών στελεχών παραιτήθηκε έπειτα από ένα κύμα διαδηλώσεων. Οι διαδηλώσεις κατέληξαν σε ένα ιδιαίτερα μεγάλο συλλαλητήριο στις 17 Μαΐου, το οποίο διοργανώθηκε από το μαζικότερο κόμμα της αντιπολίτευσης, το SDSM (Σοσιαλδημοκρατική Ένωση της Μακεδονίας). Τα στελέχη που παραιτήθηκαν ήταν όσα αναμειγνύονταν σε εγκληματικές ενέργειες που αποκαλύφθηκαν με τη διαρροή ηχογραφημένων συνομιλιών. Οι παραιτήσεις αντιμετωπίστηκαν με ικανοποίηση από τον κόσμο και έγιναν αντιληπτές σαν νίκη του μαζικού κινήματος. Παρ’ όλα αυτά, τούτη η αρχική νίκη δεν αξιοποιήθηκε όσο θα έπρεπε. Η ενέργεια του λαϊκού κινήματος εξατμίστηκε όταν μια μορφή συμβολικών διαμαρτυριών –η κατασκήνωση μπροστά από τα κυβερνητικά κτίρια– αντικατέστησε τις πραγματικές διαμαρτυρίες και αποσόβησε τον κίνδυνο της εναλλαγής σε άλλες μορφές όπως οι καταλήψεις ή το κλείσιμο δρόμων.

Τον Ιούνιο του 2015, με τη διαμεσολάβηση της Ε.Ε., οι αρχηγοί των τεσσάρων μεγαλύτερων πολιτικών κομμάτων (δύο από κάθε πλευρά των σλαβομακεδονικών και αλβανικών εθνικών μπλοκ) συναντήθηκαν και διαπραγματεύτηκαν μια διέξοδο από την κρίση, με συνέπεια τον μαρασμό του κινήματος, καθώς πολλοί στο εσωτερικό του ένιωθαν πως δεν εκπροσωπούνται από καμία από αυτές τις τέσσερις πλούσιες και διεφθαρμένες πολιτικές κάστες. Ακολούθησε η υπογραφή συμφωνίας για τη δημιουργία μιας προσωρινής, «τεχνικής» κυβέρνησης υπεύθυνης για την υλοποίηση βασικών μεταρρυθμίσεων και για την οργάνωση πρόωρων βουλευτικών εκλογών τον Απρίλιο του 2016, σε συνδυασμό με τη θεσμοθέτηση ειδικού εισαγγελέα για να διεξαγάγει όλες τις δίκες που εκκρεμούσαν από τη διαρροή των ηχογραφημένων υλικών. Στην ουσία, η συμφωνία παρακώλυσε τη νομική επίλυση των εγκληματικών ενεργειών στις οποίες ενέπλεκαν πολυάριθμα στελέχη της κυβερνώσας πολιτικής ελίτ και των οικονομικών τους εταίρων.

Αποφασισμένο να καθίσει στο τραπέζι της διαπραγμάτευσης από την αρχή, το SDSM προσπάθησε για μια καλύτερη διαπραγματευτική θέση απέναντι στο κυβερνών κόμμα. Το αρχικά αντικαθεστωτικό λαϊκό κίνημα, που απαιτούσε δημοκρατία και αλλαγή του πολιτικού συστήματος, έπεσε θύμα του μεγαλύτερου αυτού κόμματος της αντιπολίτευσης. Κατάφεραν να μονοπωλήσουν από ένα σημείο και μετά τις διαμαρτυρίες, ενώ ταυτόχρονα κεφαλαιοποιούσαν την κατάσταση που επικρατούσε στον δρόμο στη διαδικασία των διαπραγματεύσεών τους για ένα μερίδιο στην πίτα της εκτελεστικής εξουσίας. Το SDSM αποδέχτηκε τη συμφωνία με θριαμβολογίες παρουσιάζοντάς τη σαν έναν τρόπο να επιτευχθεί η «σωτηρία του κράτους».

Την ίδια στιγμή, είχαμε προειδοποιήσει πως αυτή η χρηματοδοτούμενη από την Ε.Ε. και καθοδηγούμενη από πολιτικές κάστες μέθοδος αντιμετώπισης της κρίσης του καθεστώτος ήταν λανθασμένη και δεν θα οδηγούσε σε θετικό αποτέλεσμα για τη συντριπτική πλειονότητα των πολιτών της χώρας.

Ο πρωθυπουργός Νίκολα Γκρούεφσκι παραιτήθηκε τον Ιανουάριο του 2016, όπως είχε οριστεί από τη συμφωνία του Ιουνίου. Τον διαδέχθηκε ένα άλλο πιστό στέλεχος του κόμματος ως επικεφαλής της «τεχνικής» κυβέρνησης. Παρά την «αλλαγή στη διακόσμηση», ο Γκρούεφσκι παραμένει η πραγματική πολιτική δύναμη της εξουσίας για μεγάλο τμήμα του πληθυσμού. Επιπροσθέτως, οι υπουργοί που ορίστηκαν από το SDSM στη νέα κυβέρνηση, παρόλο που η ποσόστωσή τους ήταν μηδαμινή, ήρθαν αντιμέτωποι με το πιο ξεδιάντροπο σαμποτάζ. Όλες οι αποφάσεις από υπουργούς του SDSM εκμηδενίζονταν σε κυβερνητικό επίπεδο και αντιμετώπιζαν την ανοιχτή ανυπακοή της διεφθαρμένης διοίκησης.

Η τωρινή πολιτική κατάσταση

Ο ειδικός εισαγγελέας ορίστηκε τον Οκτώβριο του 2015 και παρά την πίεση, την αποδοκιμασία και τον εκφοβισμό από το κυβερνητικά ελεγχόμενο δικαστικό σώμα έδρασε ανεξάρτητα μέχρι την 12η Απριλίου του 2016, όταν ο πρόεδρος της χώρας ακύρωσε στην πράξη τη λειτουργία του. Όπως αποκαλύφθηκε από διαρροές, ο πρόεδρος Ιβάνοφ παρείχε αντισυνταγματικά καθολική αμνηστία για όλες τις κατηγορίες εναντίων πολιτικών που εμπλέκονται σε εγκληματικές ενέργειες. Αυτές οι προσπάθειες ενίσχυσης της ασυδοσίας των εγκληματικών πολιτικών ελίτ προκάλεσαν ισχυρή αντίδραση και δημιούργησαν ένα νέο κύμα διαμαρτυρίας, το οποίο κρατά σχεδόν δύο μήνες.

Το κυβερνών VMRO-DPMNE (Εσωτερική Μακεδονική Επαναστατική Οργάνωση - Δημοκρατικό Κόμμα για τη Μακεδονική Εθνική Ενότητα) ανέβαλε την ημερομηνία των εκλογών για τον Ιούνιο του 2016. Το SDSM και άλλα κόμματα της αντιπολίτευσης ανακοίνωσαν αποχή από τις εκλογές αυτές, καθώς πίστευαν πως δεν πληρούνται οι όροι και οι συνθήκες για μια δίκαιη και δημοκρατική εκλογική διαδικασία. Στην προγραμματισμένη προεκλογική περίοδο, το συνταγματικό δικαστήριο αποφάσισε να καταργήσει μια τροπολογία που περιόριζε τη δυνατότητα του προέδρου να παρέχει αμνηστία όπως ήταν αναμενόμενο, δίνοντας έτσι το πράσινο φως στον πρόεδρο Ιβάνοφ να ανακοινώσει τη γενικευμένη αμνηστία, με συνέπεια και τα πενήντα έξι μέλη της κυβερνώσας ελίτ που βρίσκονταν υπό έρευνα να αποφύγουν οποιαδήποτε δίωξη.

Το διάταγμα από τον πρόεδρο της Δημοκρατίας δημιούργησε μαζική αντίδραση, που ξεκίνησε στην πρωτεύουσα αλλά αμέσως επεκτάθηκε σε ολόκληρη τη χώρα. Οι διαδηλώσεις αποκαλούνταν «πολύχρωμη επανάσταση» καθώς πολλοί διαδηλωτές εξέφραζαν την απόρριψή τους προς το σύστημα πετώντας χρωματιστές μπογιές στα ψευτοαρχαία και ψευτομπαρόκ μνημεία και κτίρια που χτίστηκαν σαν κομμάτι του αμφιλεγόμενου πρότζεκτ «Σκόπια 2014» (2008-2016), το οποίο αποτελεί ένα από τα πιο κραυγαλέα παραδείγματα των εγκληματικών πράξεων αυτής της διεφθαρμένης ελίτ. Το κίνημα απαιτεί: ακύρωση της αμνηστίας, παραίτηση της κυβέρνησης και του προέδρου, σχηματισμό μεταβατικής κυβέρνησης, αναγνώριση από το συνταγματικό δικαστήριο της νομιμότητας του ειδικού εισαγγελέα, σχηματισμό μιας ειδικής μονάδας για το ζήτημα στο ποινικό δικαστήριο, παράταση των εκλογών και συμμετοχή του λαϊκού παράγοντα στις διαπραγματεύσεις, που θα πρέπει να διεξαχθούν μόνο σε εγχώριο έδαφος.

Ο πρόεδρος Ιβάνοφ ακύρωσε το διάταγμα περί αμνηστίας στις 8 Ιουνίου ενώ εκπληρώθηκε και το αίτημα για την παράταση της ημερομηνίας των εκλογών. Παρά την καθημερινής βάσης πίεση από τις διαμαρτυρίες, η υποχώρηση της κυβερνητικής κλίκας ήταν κυρίως αποτέλεσμα διεθνών πιέσεων προς τα αλβανικά κόμματα να ακυρώσουν τις εκλογές. Συνακόλουθα, το SDSM σταμάτησε να αποτελεί τμήμα της κυβέρνησης. Η συμφωνία του Ιουνίου παραβιάστηκε και επίσημα, αποκαλύπτοντας την ανικανότητα της Ε.Ε. να μεσολαβήσει για μια λύση στο πρόβλημα των εγκλημάτων της κυβερνώσας ελίτ.

Σε όσα μπορούν να σημειωθούν για την τωρινή κατάσταση, το SDSM και η αντιπολίτευση είναι πρακτικά οι ηττημένοι της πολιτικής μάχης, αλλά εκείνος που πληρώνει το πραγματικό τίμημα της ήττας είναι ο ίδιος ο λαός. Η δεξιά διακυβέρνηση της χώρας από το VMRO-DPMNE χαρακτηρίζεται από τη δραστική καταπάτηση των εργατικών και ανθρωπίνων δικαιωμάτων, τη μείωση των πραγματικών μισθών, την άνοδο των κερδών μιας χούφτας καπιταλιστών και τη μεγαλύτερη ταξική ανισότητα μεταξύ των ευρωπαϊκών χωρών και των χωρών του πρώην σοβιετικού μπλοκ σε μια χώρα που κάποτε χαρακτηριζόταν από τις πιο «ισότιμες» σύμφωνα με τον δείκτη Gini (που μετράει την ανισότητα).

Οι αχαλίνωτες πελατειακές σχέσεις και η ανεξέλεγκτη διαπλοκή, χρόνια φαινόμενα του πελατειακού καπιταλισμού στη χώρα μας, αντανακλώνται σε ένα αυταρχικό καθεστώς. Ένα μικρό προνομιούχο στρώμα γραφειοκρατών διευθύνει την οικονομία με βίαιες μεθόδους, εκμεταλλευόμενο προς όφελος του τις δομικές ελλείψεις της φιλελεύθερης δημοκρατίας. Αυτό το φαινόμενο δεν περιορίζεται μόνο στην Μακεδονία, αλλά είναι γενικευμένο και διεθνώς –παίρνοντας διαφορετικές μορφές, έκταση και ένταση– και εκφράζεται με ιδιαίτερα οξεία μορφή στις χώρες τις Ανατολικής Ευρώπης ή σε χώρες όπου η γραφειοκρατία των σταλινικών καθεστώτων μετατράπηκε σε γραφειοκρατία για την αναπαραγωγή του καπιταλισμού.

Όλα τα παραπάνω ενέτειναν τον πολιτικό χαρακτήρα των διαδηλώσεων μετά το 2009. Οι πρόσφατες αντιδράσεις προκλήθηκαν από α) νέα πολεοδομικά πρότζεκτ, στα οποία η κυβέρνηση ξοδεύει τεράστια ποσά τη στιγμή που η πλειονότητα του πληθυσμού ζει σε συνθήκες σκληρής φτώχειας, β) τη συγκάλυψη της ανθρωποκτονίας ενός μικρού αγοριού από την αστυνομία, γ) τον θάνατο παιδιών ως απόρροια των μέτρων λιτότητας στη δημόσια υγεία, δ) τη φυλάκιση αντικυβερνητικών δημοσιογράφων και πολιτικών, ε) τη μόλυνση της ατμόσφαιρας (τα Σκόπια είναι η πιο μολυσμένη ευρωπαϊκή πρωτεύουσα) κ.ά.

Σημαντικό σημείο όσον αφορά τις προαναφερθείσες εξάρσεις των κινημάτων είναι ότι δεν κατάφεραν να πετύχουν σημαντική αλλαγή ή σημαντική υποχώρηση από τη μεριά της κυβερνώσας ελίτ. Παρ’ όλα αυτά, ένα μαζικό φοιτητικό συλλαλητήριο τον Δεκέμβριο του 2014 συγκρούστηκε μαζί της με σοβαρούς όρους και την ανάγκασε σε υποχώρηση. Έπειτα από αυτό το κύμα των φοιτητικών αντιδράσεων, μαθητές λυκείων μαζί με τους καθηγητές τους, ακόμα και καθηγητές πανεπιστημιών, μπήκαν επίσης στο κίνημα με τα αιτήματά τους και προκάλεσαν εκ νέου άλλη μια υποχώρηση στην επιθετική πολιτική της κυβέρνησης. Ακόμα, οι διαδηλώσεις επισφαλώς εργαζομένων και αυτοαπασχολούμενων πέτυχαν να σταματήσουν τα σχέδια της κυβέρνησης στο να επιβάλει ειδική φορολογία σε μια από τις πιο εξαθλιωμένες μερίδες των εργαζομένων στη διανοητική εργασία.

Την ίδια στιγμή, οι κυβερνητικοί κύκλοι ανέκαθεν είχαν συνεπή και αποτελεσματική στρατηγική που στόχευε στο να κερδηθεί η υποστήριξη της ηγεσίας των συνδικάτων. Κατά τη διάρκεια των τελευταίων δέκα χρόνων, αυτό είχε αποτέλεσμα την αποδυνάμωση και την εξασθένιση της απεύθυνσης για πολλά από τα συνδικάτα. Η ανεπίσημη συμφωνία μεταξύ της συνδικαλιστικής γραφειοκρατίας και των κυβερνητικών ελίτ είχε αντανάκλαση και στην εφαρμογή ακραίων γραφειοκρατικών και διαλυτικών λειτουργιών μέσα στο εργατικό κίνημα. Ο παράνομος διορισμός της ηγεσίας στα συνδικάτα, η βία, η νοθεία και οι τραμπούκικες πρακτικές σε συνδικαλιστικές συναντήσεις, οι αδίστακτοι αποκλεισμοί μελών των συνδικάτων ή η άρνηση ηγετικών στελεχών να συνταχθούν με την επίσημη γραμμή δεν είναι ασυνήθιστες πρακτικές. Μόνο λίγοι συγκεκριμένοι συνδικαλιστικοί κλάδοι ανιστάθηκαν στην επίθεση εναντίων των συνδικαλιστικών δικαιωμάτων. Τη στιγμή που γράφονται αυτές οι γραμμές διεξάγεται απεργία που μετρά δύο ολόκληρες βδομάδες. Η συμμετοχή στα συνδικάτα μειώθηκε δραστικά, ως αποτέλεσμα της αποτυχίας της ηγεσίας τους να σταματήσει τη συνεχή υποτίμηση των εργατικών δικαιωμάτων.

Μια άλλη έκφραση ταξικής συνείδησης, πέραν των γεγονότων με τα συνδικάτα, εμφανίζεται με τη μαζικοποίηση και την ενδυνάμωση των εργατικών κομμάτων. Δεν υπάρχει μαζικό εργατικό κόμμα στη Μακεδονία. Το κυρίαρχο κόμμα της αντιπολίτευσης, το SDSM, εκπροσωπεί φιλελεύθερες αντιλήψεις τα τελευταία εἰκοσι πέντε χρόνια, συνιστώντας οργανικό κομμάτι της καπιταλιστικής παλινόρθωσης· ως εκ τούτου συμμετείχε στην εγκληματική εκποίηση της δημόσιας και κρατικής περιουσίας, η οποία επέτρεψε την εμφάνιση μιας κάστας κυρίαρχων ιδιαίτερα ισχυρών καπιταλιστών. Η πολιτική του SDSM ταυτιζόταν με μια αστική, φιλελεύθερη στρατηγική και επομένως ποτέ δεν αποτέλεσε στ’ αλήθεια ένα σοσιαλδημοκρατικό κόμμα. Το SDSM αντιμετωπίζει τη συνεχή μείωση των αριθμών και στα μητρώα του και στους ψηφοφόρους του. Παρά την εκλογική νοθεία του VMRO-DPMNE, που ευθυνόταν σε μεγάλο βαθμό για τις εκλογικές επιτυχίες του κόμματος τα δέκα τελευταία χρόνια, το SDSM δεν προτείνει μια πραγματική εναλακτική στην κυρίαρχη πολιτική της τωρινής ηγεσίας της χώρας, το οποίο αποτελεί και τον βασικό λόγο της αποδυνάμωσής του.

Το τέλος της διακυβέρνησης από αυτούς τους διεφθαρμένους πολιτικούς, βαθιά εμπλεκόμενους σε εγκληματικές δραστηριότητες, δεν μπορεί να επιτευχθεί στη βάση της επίκλησης στην ηθική. Το πραγματικό πρόβλημα είναι το ίδιο καπιταλιστικό σύστημα που κυριάρχησε στη χώρα. Γι’ αυτόν τον λόγο, μια ομάδα αντικυβερνητικών ακτιβιστών και ανθρώπων που ενεργοποιήθηκαν στις πρόσφατες αντιδράσεις, οι οποίοι μοιράζονται τις ίδιες επιφυλάξεις και την ίδια κριτική στις πολιτικές τις αντιπολίτευσης, ή ήταν κομμάτι αριστερών και κομμουνιστικών οργανώσεων, δημιούργησαν ένα πολιτικό κόμμα, το Levica (Αριστερά). Στις γραμμές του εντάχθηκαν κάποια συνδικαλιστικά στελέχη, ακτιβιστές, καθώς και άλλοι αντιεθνικιστές και αντικαπιταλιστές.

Το Levica αποτελεί την πρώτη σημαντική προσπάθεια για τη δημιουργία ενός μαζικού εργατικού κόμματος. Από πολλές απόψεις, απέχει από τη συνηθισμένη μορφή ενός πολιτικού κόμματος στη χώρα μας –αποκλειστικά ενάντια στον καπιταλισμό, με τον σοσιαλισμό, ενάντια στη συνθήκη του ΝΑΤΟ, με τα δικαιώματα των εργατών και των εργατριών, για μια ριζική αλλαγή του φορολογικού συστήματος κ.λπ.– και όλα αυτά χωρίς την οικονομική υποστήριξη από ισχυρούς καπιταλιστές, όπως συμβαίνει με τα άλλα κόμματα.

Το Levica αναμένεται να εισέλθει στη βουλή στις επερχόμενες βουλευτικές εκλογές. Για πρώτη φορά στην πρόσφατη ιστορία, η εργατική τάξη θα έχει την ευκαιρία να έχει τους δικούς της εκπροσώπους. Θα είναι ευθύνη των μαρξιστών στη χώρα να εγγυηθούν ότι το νέο κόμμα μας θα αναπτύξει μια πραγματική επαναστατική εναλλακτική στο παρόν σύστημα.

μετάφραση: Κωστής Μεγαλιός

πηγή: marxist.com