Το σαπούνι είναι μάλλον ένα κείμενο το οποίο θα έπρεπε κανείς εξαρχής να μην πάρει στα σοβαρά. Και το λέω αυτό γιατί μόνο έτσι θα μπορέσει να το πάρει στα σοβαρά. Ένα κείμενο το οποίο κατά τη διάρκεια της συγγραφής του άλλαζε συνεχώς μορφή. Ξεκινάει ως διάλεξη, συνεχίζει ως παράσταση, ραδιοφωνική εκπομπή και καταλήγει βιβλίο. Ένα ακόμα κείμενο στη συλλογή κειμένων για πράγματα καθημερινής χρήσης του Φρανσίς Πονζ. Ο Πονζ γράφει με έναν ιδιαίτερο τρόπο, ένα προσωπικό στιλ όχι μόνο στη θεματολογία αλλά και στη δομή του κειμένου. Όλες οι αμφιβολίες και οι αναστολές του συγγραφέα για τη συγγραφή, τη μορφή και τη δημοσιοποίηση του έργου αυτού παρατίθενται αυτούσιες στον αναγνώστη. Ο προφορικός με τον γραπτό λόγο περιπλέκονται εντέχνως, με όρια δυσδιάκριτα έτσι που πολλές φορές το κείμενο ωθεί τον αναγνώστη να σηκωθεί και να το απαγγείλει. Παράλληλα, εμπεριέχει καλά κρυμμένα καυστικά σχόλια καθώς και σημεία σχετικά με την αισθητική και την τέχνη. Κι όμως παρά τις αμφιβολίες, ο Φρανσίς Πονζ δείχνει σίγουρος και για το ποιος είναι και για το τι θέλει να κάνει με αυτό το κείμενο. Ή μήπως όχι;
Η αρχή της ανάγνωσης μπορεί να οδηγήσει κάποιον να αναρωτηθεί τι αξία έχει ένα κείμενο για το σαπούνι. Εκεί ακριβώς είναι το σημείο που πρέπει να αφεθεί κανείς να τον οδηγήσει ο Πονζ στους σκοπούς του ή αν όχι μέχρι εκεί έστω σε μια απολαυστική ανάγνωση. Το σαπούνι, λοιπόν, το μικρό το μέγα, αυτό το αντικείμενο που μοιάζει με βότσαλο αλλά είναι πολλά περισσότερα. Ένα μικρό κομμάτι σαπούνι που καθαρίζει όσα χείμαρροι νερού δεν θα μπορούσαν ποτέ να καθαρίσουν. Το σαπούνι, με τη μόνιμη εσωτερική του πάλη, που δεν μπορεί να φτάσει ποτέ στην τελειότητα ενός βότσαλου ακριβώς γιατί είναι χρηστικό: είναι φτιαγμένο για να φθείρεται. Το σαπούνι, αυτό το εύθραυστο, το ενθουσιώδες, το ευαίσθητο, το αξιοπρεπές αντικείμενο που ξεγλιστρά από τα χέρια, που διώχνει τη μνήμη κάθε βρομιάς. Το σαπούνι που, αν και εκ πρώτης όψεως φαίνεται να είναι η ηττημένη πλευρά στη μάχη με το νερό, αν το καλοσκεφτούμε, είναι εντέλει ο νικητής.
Η έκδοση από τους «Αντίποδες» είναι για ακόμη μια φορά αντάξια των περιστάσεων τόσο αισθητικά ⎼που έχουν κατοχυρώσει έναν δικό τους χαρακτήρα⎼ όσο και τεχνικά. Επιπλέον, το εργοβιογραφικό κομμάτι που παρατίθεται στο τέλος είναι πλούσιο σε πληροφορία και χρήσιμο για μια βαθύτερη ματιά στον συγγραφέα. Αν το κείμενο αυτό τοποθετούνταν στην αρχαιότητα, το σαπούνι θα ήταν ο θεός κάποιας φυλής που θα τον λάτρευε και θα έκανε τελετές στη χάρη του. Ίσως να είναι και ένας τρόπος να παρατηρήσουμε λίγο παραπάνω τα αντικείμενα της καθημερινής ζωής. Ο παράδεισος αυτού του βιβλίου είναι η ίδια η ανάγνωσή του, όπως και ο Πονζ αναφέρει σε κάποιο σημείο του παραρτήματος. Γιατί με βάση την επικούρεια θεωρία ο κόσμος είναι αβίωτος αλλά εμείς πρέπει να ζήσουμε.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ