Μέσα στον κυκεώνα ρυθμίσεων, μέτρων, προεδρικών διαταγμάτων και νόμων-πλαισίων που δεκαετίες τώρα προσπαθούν να προωθηθούν για την αναδιάρθρωση στο χώρο της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, έρχεται ένα μικρό μέτρο που μάλλον πέρασε στα ψιλά της επικαιρότητας. Ήταν η εισήγηση του νέου Υπουργού παιδείας να περιλαμβάνετε στο πακέτο των 11,5 δις η κατάργηση του δωρεάν πανεπιστημιακού συγγράμματος από το φετινό εαρινό εξάμηνο. Επιχείρημα του ότι 235.000 φοιτητές και σπουδαστές μοιράζονται 2.350.000 συγγράμματα τα οποία στοιχίζουν 55 εκατομμύρια. Η γλαφυρή συνέχιση της φράσης ήταν, τα οποία 55 εκατομμύρια πληρώνει ο Έλληνας φορολογούμενος, με προφανή στόχο να υπονοήσει το δυσβάστακτο αυτού του κόστους για τον ήδη υπό αφαίμαξη ελληνικό λαό. Η αλήθεια είναι πώς δύσκολα μπορώ να φανταστώ κομμάτια των χαμηλών και μεσαίων στρωμάτων που και διπλάσιο να ήταν το ποσό θα απαντούσαν: ''ναι πρέπει επιτέλους να σταματήσει αυτή η σπατάλη''. Επίσης όμως με εξαιρετικά ευκολία μπορώ και μπορούμε όλοι να φανταστούμε παπαγαλάκια τύπου, Πορτοσάλτε, Καψή, Πρετεντέρη και λοιπών κομματιών της μαχόμενης ελληνικής δημοσιογραφίας να λένε την παραπάνω φράση...Στόχος για ακόμα μια φορά( και σε αυτό δεν άλλαξε σε σχέση με τις δύο προηγούμενες κυβερνήσεις) του Αρβανιτόπουλου ήταν η προσπάθεια δημιουργίας εμφυλίου μεταξύ κοινωνικών ομάδων που πλήττονται με τον ίδιο τρόπο. Είναι όμως τόσο εύκολο να γίνει αυτό; Ακόμα και για κάποιον που δεν έχει ή δεν είχε μέλος της οικογένειας του που να έχει περάσει από το ελληνικό πανεπιστήμιο, η παύση δωρεάν χορήγησης βιβλίου μπορεί να φαντάζει ως μέτρο που πρέπει να παρθεί.

Ας πάμε όμως λίγο πιο πίσω, τα τρία σίγμα των κατακτημένων φοιτητικών παροχών( Σίτιση, Στέγαση, Συγγράμματα) λειτουργούσαν ως η εγγύηση της δυνατότητας ύπαρξης κοινωνικής κινητικότητας ως απαίτηση του ευρύτερα λαϊκού, αλλά και ειδικά του φοιτητικού κινήματος σε μια παραγωγικότητα που τα προηγούμενα χρόνια μπορούσε να διασφαλίσει έστω και σχετικά την απορρόφηση επιστημονικά καταρτισμένου δυναμικού. Η επέλαση του ΔΝΤ και οι κραυγές για δημοσιονομική προσαρμογή, παράλληλα με τον πάγιο στόχο τουλάχιστον από τις αρχές του '90 για μείωση του πανεπιστημιακά καταρτισμένου εργατικού δυναμικού, οδηγούν στην αμφισβήτηση αυτών των τριών θεμελιακών κατακτημένων παροχών. Είναι αρκετές οι φορές μέσα σε αυτή την εικοσαετία όπου με διορθώσεις πιο σκληρών εισοδηματικών κριτηρίων, περιοριζόταν η πρόσβαση στη δωρεάν σίτιση και στέγαση, αλλά και έγιναν απόπειρες περιορισμού των δωρεάν συγγραμμάτων. Η πλέον χαρακτηριστική περίπτωση τέτοιας απόπειρας ήταν η μεταρρύθμιση της λεγόμενης βιβλιοκάρτας κατ' εισήγηση του τότε υπουργού παιδείας Γιώργου Παπανδρέου( ναι του ΓΑΠ). Το μέτρο πρακτικά οδηγούσε από την δωρεάν χορήγηση συγγραμμάτων στην μετάβαση στο καθεστώς της έκπτωσης σε φοιτητές από τους εκδοτικούς οίκους. Η μεγάλη κινητοποίηση των φοιτητικών συλλόγων, με συνελεύσεις, καταλήψεις και μαζικές διαδηλώσεις έβαλε την ρύθμιση στο χρονοντούλαπο των αποτυχημένων και ξεχασμένων νόμων για τα πανεπιστήμια. Η επόμενη και πολύ πιο πρόσφατη κίνηση είναι το ηλεκτρονικό σύστημα ''Έύδοξος''. Σύστημα το οποίο αν και δεν έκοψε εντελώς τα συγγράμματα περιόρισε το παρεχόμενο σύγγραμμα σε ένα για κάθε μάθημα, ρίχνοντας το επίπεδο των σπουδών αφού η πρόσβαση στην μελέτη γνωστικών αντικειμένων έγινε ακόμα πιο περιορισμένη. Ακόμα όμως και ο ''Εύδοξος'' δεν προχώρησε ''ομαλά'' λόγω των αντιστάσεων των φοιτητικών συλλόγων. Σε μια σειρά ιδρυμάτων και σχολών η δυναμική παρουσία των συλλόγων και των πρωτοποριών εντός τους, τα συγγράμματα πάρα την οδηγία του Υπουργείου είτε μοιράστηκαν κανονικά, είτε οι ίδιοι οι φοιτητές μέσα από τους φοιτητικούς συλλόγους τους κατάφεραν να τυπώσουν τα επιπλέον βιβλία. Οι παραπάνω εμπειρίες δείχνουν πώς δεν είναι μονόδρομος και δεν ήταν ποτέ η εφαρμογή των ντιρεκτίβων του Υπουργείου παιδείας, η μαζική κινητοποίηση με οργανωμένο τρόπο για την διεκδίκηση του αυτονόητου έχουν αποτέλεσμα.

Όπως σημειώσαμε και παραπάνω η συγκεκριμένη ''διόρθωση'' ούτε κοινωνικά νομιμοποιημένη είναι, ούτε μπορεί να εφαρμοστεί με εύκολο τρόπο και αυτό το Υπουργείο και ο Αρβανιτόπουλος το γνωρίζουν. Ταυτόχρονα σίγουρα το τελευταίο που επιθυμούν είναι το συγκεκριμένο μέτρο να αποτελέσει την σπίθα που θα βάλει φωτιά στο ξερό από καιρό κάμπο της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, κάτι που είναι εξαιρετικά πιθανό. Ο Υπουργός στη βάση αυτής ακριβώς της εκτίμησης προσπαθεί να μαζέψει τα ασυμμάζευτα. Σε πρόσφατη δήλωση του υποστηρίζει πως διερευνά την δυνατότητα επέκτασης του αριθμού των φοιτητών που θα μπορούν να έχουν πρόσβαση στις δομές σίτισης και στέγασης, με συναίσθηση των δύσκολων ωρών που περνά η ελληνική οικογένεια. Αυτό που δεν είπε ο Αρβανιτόπουλος είναι πως η κατάργηση του Εθνικού Ιδρύματος Νεότητας, οργανισμού υπεύθυνου για σίτιση και στέγαση, θα οδηγήσει σε μαρασμό φοιτητικές της φοιτητικές λέσχες και θα φέρει τις εστίες μπροστά στο υπαρκτό ενδεχόμενο κλεισίματος τους. Αυτό που ξέχασε να πει είναι πως ακόμα και αν διασφαλίσει για ένα χρόνο την σίτιση και την στέγαση των φοιτητών, το κόστος σπουδών χωρίς δωρεάν βιβλία θα εκτιναχθεί και σίγουρα θα είναι δυσβάστακτο. Δεν είπε πώς στα πανεπιστήμια θα δημιουργηθεί χάος, με φωτοτυπίες,σημειώσεις παρατάξεων και άλλα τόσα που θα προσπαθήσουν να καλύψουν το κενό του συγγράμματος. Η αλήθεια τελικά είναι πως ο Υπουργός όλα αυτά τα γνωρίζει πάρα πολύ καλά στην προσπάθεια του όμως να μην γίνει η αιτία να βγουν οι φοιτητές στο δρόμο πετάει ένα μάλλον μπαγιάτικο τυράκι στην ελληνική κοινωνία, τυράκι που σίγουρα δεν θα καταναλώσουμε. Άλλωστε ακόμα και οι δικηγόροι του διαβόλου που υποστηρίζουν το ηλεκτρονικό σύγγραμμα, θα πρέπει να γνωρίζουν πώς αυτό που στοιχίζει δεν είναι το χαρτί, αλλά τα πνευματικά δικαιώματα που παραμένουν και στην περίπτωση του ηλεκτρονικού συγγράμματος.